“Leraren leggen het fundament waarop je een heel leven bouwt”

Janne Desmet: “Ik ben 11 als de juf van het zesde die droom aan diggelen slaat. Ik scoor slecht op de OVSG-toetsen en ben plots ‘de domme’ van de klas. Mijn vriendinnen trekken naar de Latijnse, ik naar het tso. Later blijkt dat ik dyslexie heb. Geen kindje dat ’te lui is om haar dictee na te lezen’. Al heeft die gedachte zich intussen stevig in mijn hoofd geplant. Ik word in het secundair het meisje met de hakken over de sloot. Waarom me nog bewijzen, denk ik. In het begin voelde de keuze voor kleuteronderwijs dan ook echt als ‘een trapje lager’. Totaal onterecht, natuurlijk.”

Janne Desmet: “Al na een paar weken in de opleiding. Ik was creatief, sociaal bewogen en had een stevig moteurke. En besefte plots: die kleuterleraar is mega belangrijk. De kleuterklas is het fundament waarop je een heel leven bouwt. De enige plek waar de sociale mix écht bestaat. Waar kinderen ontdekken wie ze zijn. Waar ouders nog jong zijn, zelf met vragen zitten over opvoeding en sneller iets doen met je advies. Ik kon het amper geloven toen ik slaagde in mijn eerste jaar. Voor het eerst kreeg ik bevestiging. Vertelden ze me dat ik het kon. Meer nog: dat ik ‘het’ had.”

Janne Desmet: “Toen mijn kleuteropleiding er bijna opzat, riep een docent me bij zich. Dat ik niet mocht twijfelen om toelatingsexamen te doen voor de acteeropleiding. ‘Ik zie waarom jij wil spelen. Jij voert de hele dag een show op voor die kleuters. Maar als je zo in het onderwijs vliegt, zit je over 5 jaar opgebrand thuis. Zoek eerst uit wat je met dat acteren wil.’ Een leraar is een topsporter. Die moet leren doseren en efficiënt met zijn energie omgaan. Dat zou een vak moeten zijn in je opleiding. Een spurtje trekken bij de start van een marathon is zinloos als je de finish niet haalt.”

Janne Desmet: “Als West-Vlaamse – type ‘kop in de grond en voortdoen’ – kan ik het zelf amper. Maar ik herinner me een stage in een Nederlandse Montessoriklas. ‘Ik neem even mijn kwartiertje’, zei een jongen. Hij nam een picknickdekentje uit zijn bank, zette achteraan in de klas thee voor zichzelf en maakte een tekening. Even me-time, midden in mijn les. Hij voelde aan wanneer hij op de pauzeknop moest drukken. Stel: je bent leraar, hebt thuis net een kleintje en je slaapt amper, of je hebt gewoon een klotedag. Dan moet je toch even kunnen babbelen en er niet meteen invliegen? Vergaat de wereld als het even wat minder is? Als je als leraar niet kan relativeren, denk ik niet dat je het volhoudt. Oh ja, en doe er nog maar een vak bij in de lerarenopleiding: humor.”

Janne Desmet: “De eisen zijn inderdaad torenhoog. Ik heb tonnen respect voor het engagement van leraren. Hun geduld, hun liefde, in een split second beslissen wat je laat passeren en wanneer je wél je voet zet. Of voor de duizendste keer een creatief antwoord verzinnen op de vraag ‘waarom moeten we dat leren?’. Als de hele maatschappij onderwijs op plaats 1 zet, als ouders de school mee dragen en naar waarde schatten, als je geen 30 kleuters in een klas stopt of worstelende pubers te weinig begeleiding biedt, enkel dán kan je als leraar de verwachtingen inlossen.”

Janne Desmet: “Mijn leraar Woord in het dko bijvoorbeeld, een tweede moeder voor mij. Of meneer Desmeytere, die me het examen geschiedenis mondeling liet afleggen en me bij Frans verhalen liet vertellen om mijn cijfers voor het schriftelijke deel recht te trekken. Dat die mensen in me geloofden, hield me overeind. Dat, en de warme thuis die ik gelukkig had. Maar ik kon de klap uit het zesde leerjaar pas écht achter me laten toen ik in de lerarenopleiding slaagde. Als iemand met 1 handbeweging je droom van tafel veegt, komt dat enorm hard aan. Je hebt als leraar niet het recht om iemands droom af te pakken.”

Janne Desmet: “Leer ze realistisch dromen. Een bso-leerling die advocaat wil worden? Ah, de max. Maar dan moet je cijfer voor dát en dát vak gigantisch de hoogte in. We proberen samen om zo dicht mogelijk bij die droom te komen. Zijn de talen te moeilijk en is de unief gekkenwerk? Dan stel je bij en zoek je een nieuwe droom. Vindt die leerling dezelfde waarde in fietsenmaker, dan heb je het goed gedaan.”

Janne Desmet: “Ik snap de bedenking, hoor. ‘Die Desmet heeft makkelijk praten. Dat ze hier maar eens komt kijken: ik heb 20 van die mannen, en eentje heeft vorige week mijn banden nog platgestoken’. Weet je, als het je niet lukt, heb jij niet gefaald als leraar. Je hele omgeving heeft gefaald. Hoe kan je als leraar 10 jaar overleven in een concentratieschool als je tijdens je opleiding amper 2 weken krijgt om met die doelgroep om te gaan? Waarom krijgen leraren niet de kans om op gezette tijden uit de klas te stappen en bij te leren?”

Janne Desmet: “Ze leveren net geld op, want je moet bij de volgende generatie geen puin ruimen. Geen mensen op non-actief zetten en antidepressiva laten slikken. Eenvoudige oplossingen voor complexe problemen bestaan niet, maar de sleutel ligt wel bij ons onderwijs. Onze kinderen verdienen de beste leraren. Mensen die breed geschoold zijn, creatief denken en de skills hebben om met kinderen om te gaan. Met minder zijn we toch niet tevreden om te zorgen voor ons meest kwetsbare en kostbare goed? Iedereen is het daarmee eens als het over zijn eigen kind gaat. En tegelijk doen we bij elke gelegenheid smalend over die 2 maanden congé. Leraren verdienen gi-gan-tisch veel respect. Natuurlijk vind ik kunst enorm belangrijk, maar ik strijd net zo goed voor meer geld naar onderwijs. Want dat is de plek waar het zal moeten gebeuren.”