Vlaanderen
Klasse.be

Zo doen zij het

Maak van de schooltuin je klaslokaal. Meer zuurstof!

  • 11 december 2019
  • 6 minuten lezen

Na een time-out vanwege een depressie keerde leraar Koen Iwens zichzelf en zijn lessen binnenstebuiten. 6 jaar later is zijn natuurhoekje in Basisschool De Klinker in Rotselaar uitgegroeid tot een schoolboerderij. “Je kan de wereld binnenbrengen met prenten en beeldschermen, maar hoeveel blijft effectief hangen?”

“Om in het voorjaar al lekkere aardbeitjes te oogsten, moet je de scheutjes in de herfst al planten en laten afsterven. Veel mensen weten dat niet, maar onze leerlingen wel dankzij de schoolboerderij die ik met parallelcollega Koen en kleuterjuf Annita uitbouwde. Koen en ik timmerden dierenhokken uit oude houten palletten. Annita onderhoudt met haar kleuters de moestuin. ‘s Morgens en in de weekends verzorgt ze de dieren, een dertigtal konijnen en cavia’s, duiven en kippen. Elke dinsdag- en donderdagmiddag openen we de tuin voor alle leerlingen.”

“De boerderij vraagt onderhoud, dus organiseren we één keer per maand een buitendag met alle derdejaars. Konijnenhokken proper maken, compost en schors scheppen … ‘s Morgens prik ik een overzichtsblad met taken aan de muur. De kinderen kiezen zelf. Achteraf overlopen we de taken en tonen we de oogst. ‘Alle aardperen geoogst? Hoeveel kippen, hoeveel hanen?’”

“We motiveren de leerlingen om verantwoordelijkheid op te nemen en zorg te dragen voor elkaar, voor de dieren. Op zo’n buitendag bereiken we gemakkelijk een honderdtal leerplandoelen. Maar het is geen alleenstaand moment. Wil je leerlingen iets bijbrengen over bosbeheer, dan volstaat het ook niet om een dagje naar het bos te gaan.”

De wereld in je klas

“Op de eerste schooldag planten mijn leerlingen een zaadje. De plantjes staan in de klas. De grond komt van onze composthoek. Tijdens de middagpauze scheppen we schors. Ze leren wat hun plantjes nodig hebben om te groeien. Wekelijks meten ze hun stekje, dan wordt het bijna een race om ter grootst!”

“We kweken ook samen konijnen. Hun nestjes volgen de leerlingen op met de kalender in de klas. ‘Dat van mij gaat bijna nesten. Het is al wol aan het plukken!’ De kleintjes maken we tam en verkopen we aan de dierenwinkel, of ouders adopteren ze. Iets gelijkaardigs doen we met broedkasten. We kijken in de klas hoe lang het duurt tot de bevruchte eitjes uitgebroed zijn. Als we kuikentjes hebben, wegen we ze dagelijks tot op de gram nauwkeurig!”

“Voor een project rond verantwoordelijkheid hebben de derdejaars zich in groepjes van 3 ontfermd over telkens 3 kleuters en samen de moestuin aangeplant. De oogst dient als lesmateriaal. ‘Verdeel de groenten in zakjes van één kg’. Die verkopen we aan de schoolpoort. Of ‘Meet de prei en vergelijk met die uit de winkel’. Waarom is onze prei korter? Dan hebben we het over gewassen die bespoten worden, over de overschotten van supermarkten, over prijsbepalingen. Zo haal je de wereld naar binnen.”

Bekijk de video: Leren rekenen in de moestuin

Motiveren doet leren

“Vraag je na zo’n buitenwerkdag ‘Wie wil er tijdens de middag helpen?’, dan gaan zo goed als alle vingertjes in de lucht. Voor die positieve ingesteldheid en leerbereidheid doe je het. Leerlingen motiveren en zich goed doen voelen in de klas, zie ik als een persoonlijke uitdaging.”

“Je kan buiten binnenbrengen met prentjes of een beeldscherm. Maar blijft daar effectief wat van hangen? Een bezoek aan het recyclagepark is vast onderdeel van het lesthema afval en zwerfvuil. Daar helpen we de parkbezoekers hun afval sorteren. Het kan niet dat ze na die lessenreeks het recyclagepark in hun gemeente niet weten liggen of niet weten dat er plastic in de grachten ligt.”

“Ik ben een buitenmens! Het contractwerk dat meester Koen en ik wekelijks doen, geeft ons ruimte voor doe- of buitenopdrachten. En soms betrekken we andere leraren daarbij. Zoals tijdens het herfsthoekenwerk. Juf Kristien van het vierde leerjaar werkte rond zegswijzen en herfstweetjes. De leerlingen van meester Koen determineerden bladeren en vruchten.”

“Bij mij zochten ze spinnen. Met de afgedankte microscopen van de middelbare school kunnen ze een spinnenpoot van dichtbij bekijken. Ik had de opdracht net voor de speeltijd aangekondigd. De hele middag hebben ze vrijwillig spinnen gezocht. Ik telde er veertig. Die moesten ze achteraf wel terugzetten.”

Prop dagen niet vol. Zorg dat leerlingen écht weten wat ze geleerd hebben

Koen Iwens
Leraar Basisschool De Klinker

Back to basics

“Maar het was ooit anders! Thuis werkten we allebei fulltime, en met 2 kindjes was ‘s nachts opstaan geen uitzondering. ‘s Avonds had ik een berg papierwerk verzet maar was ik niet aan mijn lesvoorbereiding toegekomen. De volgende ochtend, dat was nog vóór mijn depressie, plofte ik met de leerlingen in de zithoek: ‘Wie moest zich haasten vanochtend?’ Een tiental stemmetjes door elkaar. Opstaan, tanden poetsen, wassen, kleren zoeken, drinkbus vergeten, zus naar de crèche brengen, boterhammen in de auto opeten.”

“Ik vroeg ze elke ochtend iets mee te nemen waar ze rustig van worden. De ene bracht een teddy mee, de ander een strip. Sindsdien starten we de ochtend met 15 minuutjes rust.”

“Na 7 jaar lesgeven perfect volgens het boekje, stelde ik mezelf de vraag: waarom werd ik leraar? Ik werk ongelooflijk graag met kinderen en wil hen graag doorgeven waar ik zelf van doordrongen ben. Dat dat ook op mijn eigen manier kan, heb ik pas na mijn depressie ontdekt.”

“Nu vind je me een kwartiertje voor schooltijd in het natuurhoekje. Daar vind ik rust. Als de kinderen binnenstappen, mag er rumoer zijn. Hun banken staan altijd in een U-vorm. De grote tafel in het midden is de plek waar ik de kinderen feedback geef. Een leerling die het moeilijk heeft, geef ik tweemaal zoveel tijd om te tonen wat hij kan.”

Leraar Koen Iwens geeft feedback aan zijn leerlingen
Leraar Koen Iwens: “Een leerling die het moeilijk heeft, geef ik tweemaal zoveel tijd om te tonen wat hij kan.”

“Met correctiesleutels controleren ze hun werk of dat van een klasgenoot. Niemand zegt dat ik elke oefening in elk boek gezien moet hebben. Een werkboek draagt niet voor niets die naam. Daar mogen foutjes in staan. De belangrijke oefeningen corrigeren we wel samen en we zoeken uit waarom het precies fout loopt. Daar stak ik vroeger te weinig tijd in.”

Meester van eigen planning

“Voor WO schrapten we de methode en verdeelden we de doelstellingen en thema’s per graad. Slechts 2 of 3 dagen uittrekken voor een thema om dan te switchen naar het volgende thema, dat werkt niet. Zien we dat een doelstelling niet voldoende aan bod komt, nemen we die op in een ander thema.”

“Als leraar ben ik meester van mijn planning. Veel liever dan dagen volproppen ‘zodat het boek uit is’, zorg ik ervoor dat mijn leerlingen echt weten wat ze geleerd hebben. Dat vergt afstemming, maar geeft ook ruimte.”

“Kinderrechten en privacy bijvoorbeeld. Tijdens het klasgesprek vraagt een leerling: ‘Wat als ik door het sleutelgat kijk?’ Dus knutselen we een deurhanger met beeld en overlapping. Daarbij zetten we in op elkaars talenten. Koen is sterk in het muzische. Hij leert kinderen een lied aan in mijn klas, terwijl ik in zijn klas een knutselwerk begeleid.”

Sterke beren en nerveuze cavia’s

“Door aanspreekbaar te zijn en rust te brengen, probeer ik leerlingen weerbaar te maken. Dat miste ik zelf. Niemand die dat doorhad. Ik was toch de sterke beer, de laatste die zou uitvallen?”

“En hoe druk ik als persoon soms mag zijn, vorig jaar kreeg ik van 3 ouders te horen: ‘Meester, bedankt voor het rustige jaar.’ Mooi toch dat die leerlingen zich goed voelden, een heel jaar lang. Net als die jongen met ASS die weinig verbinding vond met zijn klasgenoten. Hij bleek als enige in staat om de nerveuze cavia’s op te pakken. Daardoor begon hij sociaal open te bloeien en wat later toonde hij andere kinderen van de school hoe ze het vertrouwen van die beesten winnen.”

Tim Paternoster & Klara Tesseur

Voeg dit artikel toe aan je bewaarde artikels

Log in om te bewaren


E

Ellen Van Troy

12 december 2019

Wat een knappe reportage! Helemaal doorleefd bij lln en lkr! Fijn dat jij de kans krijgt van je directie.

Reageren
A

Annick

12 december 2019

Prachtig...dat is nu eens gesproken zie ! Zo zouden er meer moeten zijn.

Reageren
T

Tanja

14 december 2019

wauw, zo fijn! Ik zou maar graag op deze manier leren.

Reageren
m

melanie

20 maart 2020

mooi verhaal, inspirerend om te lezen!

Reageren
m

melanie

20 maart 2020

mooi verhaal, inspirerend om te lezen

Reageren

Laat een reactie achter