• Vlaanderen staat er beter voor dan de meeste andere regio’s of landen, maar nu al versoepelen zou onvoorzichtig zijn. Daarom is een preventieve verlenging van de huidige – vrij strenge – maatregelen in het onderwijs nodig.
• De kerstvakantie zorgde voor een 14-daagse time-outperiode, maar het effect van de eindejaarsfeesten en de terugkeer van vakantiegangers op de cijfers kennen we nog niet.

De evolutie van de coronacijfers – zowel in de maatschappij als in de scholen – wordt op de voet gevolgd. Je mag erop vertrouwen dat zodra de huidige cijfers negatief zouden evolueren of er een onrustwekkende evolutie is op het vlak van coronavarianten in ons land, er onmiddellijk maatregelen volgen.

Alleen bijeenkomsten die je school als essentieel beschouwt voor het onderwijs kunnen uitzonderlijk op school doorgaan, maar ook daarbij moet ze altijd eerst nagaan of er contactloze alternatieven zijn.

Is fysiek samenkomen tóch absoluut noodzakelijk én kan dat veilig volgens je lokale risicoanalyse? Leef dan de maatregelen strikt na: draag een mondmasker, hou voldoende afstand en ventileer voldoende de ruimte.

Voor de leerlingen van de 1ste graad van het secundair verandert er niets. Zij krijgen 100 % afstandsonderwijs.

Meer info vind je op de Website Onderwijs (rubriek ‘Organisatie van je school’).

Er zijn 3 mogelijkheden:

• je werkt van thuis uit omdat je opdracht dat toelaat
• je kan niet van thuis uit werken omdat je opdracht dat niet toelaat en je doet daarom beroep op heirkracht
• je wil toch zelf komen werken op school

Samenleven met personen die tot de risicogroep behoren, vormt geen obstakel om te komen werken op school, behalve als de behandelende arts van de risicopatiënt anders oordeelt.

Meer info vind je op de Website Onderwijs (rubriek ‘Gezondheid’)

Het CLB – niet je school – onderzoekt en bepaalt of de personen met wie een besmette leerling of personeelslid contact had laag- of hoogrisicocontacten zijn en wie al dan niet in quarantaine moet. Als het om een personeelslid gaat, neemt het CLB ook contact met de arbeidsarts van de onderwijsinstelling.

Daarop bespreekt het CLB en/of de arbeidsarts met je school welke maatregelen en communicatie nodig zijn naar leerlingen, ouders en personeel. Het is belangrijk dat je school hun instructies volgt. Zij handelen immers nauwgezet volgens de instructies van Sciensano die alle artsen krijgen.

Opgelet! Meerdaagse uitstappen organiseren is alvast tot en met de paasvakantie niet toegestaan. Zo kunnen scholen hoge annulatiekosten vermijden.

Basisonderwijs

• Fase geel: een- en meerdaagse uitstappen kunnen doorgaan. Uiteraard neem je de veiligheidsmaatregelen in acht.
• Fase oranje: je moet je uitstap uitstellen, behalve:
  • zwemlessen
  • activiteiten waarvan de risicoanalyse uitwijst dat ze veiliger kunnen plaatsvinden buiten het schooldomein dan in eigen klaslokalen en waarbij je geen openbaar vervoer gebruikt. Voorbeelden: lessen in openlucht, in lokalen met betere ventilatiesystemen, in grotere lokalen dan op school …
• Fase rood: geen enkele uitstap kan nog doorgaan.

 
Secundair onderwijs

• Fase geel en oranje: je moet je een- of meerdaagse buitenschoolse activiteit opschorten, behalve:
  • zwemlessen
  • praktijklessen en observatie-activiteiten in tso/bso
  • activiteiten waarvan de risicoanalyse uitwijst dat ze veiliger kunnen plaatsvinden buiten het schooldomein dan in eigen klaslokalen en waarbij je geen openbaar vervoer gebruikt. Voorbeelden: lessen in openlucht, in lokalen met betere ventilatiesystemen, in grotere lokalen dan op school …
• Fase rood: je moet alle extra-murosactiviteiten opschorten.

 
Meer info over welke culturele activiteiten mogen doorgaan bij code geel, vind je op de website van Cultuurkuur.

Wat met zwemlessen? Lees het bij het luik Organisatie in de veelgestelde vragen op de Onderwijswebsite.

Als je school verneemt dat een leerling of personeelslid positief testte op COVID-19, ga dan discreet om met die info. Bespreek eerst met het CLB welke communicatie er nodig is naar de andere leerlingen, ouders en personeelsleden.

Het CLB kan o.m. gebruik maken van de modelbrieven van de VWJV (Vlaamse Wetenschappelijke Vereniging voor Jeugdgezondheidszorg) om te communiceren met (ouders van) leerlingen die gelden als:

• niet-contact
• oppervlakkig contact
• nauw contact

Als er alleen een vermoeden is van besmetting en je wacht het testresultaat nog af terwijl de leerling of het personeelslid in quarantaine is, wordt er in principe nog geen contactonderzoek opgestart en is communicatie daarover niet aan de orde. Uiteraard kan het wel zinvol zijn om het gesprek aan te gaan met bv. klasgenoten en nauwe collega’s, om hen juist te informeren en gerust te stellen.

Meer over wat je doet bij een (vermoeden van) besmetting in het luik Gezondheid bij de veelgestelde vragen op de Onderwijswebsite.

Een leerling die na een reis toch naar school komt, kan je even in een afzonderlijke ruimte zetten totdat de ouders hun kind ophalen. Ga in gesprek en informeer ouders over de sinds 30 december 2020 verplichte quarantaine en de verplichte testen voor reizigers die terugkomen uit een rode zone (na een verblijf langer dan 48 uur). Indien ouders de maatregelen niet volgen, kan je leerlingen de toegang tot de school weigeren. Wie samenleeft met iemand die op reis ging naar een oranje of rode zone, mag naar school komen.

In alle fases (geel, oranje, rood) mogen zowel in het basis- als het secundair onderwijs ‘externe praktijkleerkrachten en voordrachthouders’ op school komen voor educatieve workshops die kaderen binnen een project en/of de leerplannen van de school, als je risico-analyse dat toelaat. Je kan ze beschouwen als ‘essentiële derden’.

Organiseer je zo’n workshop, maak dan goede afspraken met de aanbieder over de veiligheidsmaatregelen en communiceer daar duidelijk over met leerlingen en ouders.

Soms kan het gebeuren dat je leerlingen je niet goed begrijpen wanneer je praat met je mondmasker. Het is dan verleidelijk om luider te gaan spreken. Dat doe je beter niet, want zo raakt je stem overbelast. Ook je mondmasker even naar bendeden doen, is geen goed idee. Je produceert 10 keer meer microdruppels – die voor besmetting zorgen – bij praten dan bij ademen. Spreek liever trager en concentreer je op het goed uitspreken van al je medeklinkers. Die klanken verspreiden zich gemakkelijk door de klas.

Ook je lichaamstaal is nu belangrijker dan ooit. Gebruik dus bewust je handen terwijl je spreekt. En kijk leerlingen individueel nadrukkelijk aan, als je hen aanspreekt. Draag je een faceshield, draai dan je hoofd voldoende, anders zien je leerlingen je ogen niet.

In het basisonderwijs moet je een mondmasker dragen als je de afstand tot je leerlingen (of tot je collega’s) niet kan garanderen. Sta je vooraan in de klas en is de afstand groot genoeg, hoeft een mondmasker niet. Ook bij kleuters is een mondmasker niet nodig.

In het secundair onderwijs moet je altijd verplicht je mondmasker dragen, ook als je vooraan in de klas lesgeeft, ook als je afstand kan houden. Enkel bij activiteiten of contacten in openlucht kan je mondmasker eventjes af op voorwaarde dat je een veilige afstand van anderhalve meter kan garanderen.

Meer stemtips voor lesgeven met mondmasker zie je in deze video met stemcoach Aagje Dom.

Hebben je leerlingen het moeilijk met de mondmaskerplicht op school? Zie je ze, zodra ze de schoolpoort buiten wandelen, elkaar vastpakken, een zak chips delen … Zo zit hun tienerbrein nu eenmaal in elkaar: ze stellen élke regel in vraag en sociaal contact vinden ze heel belangrijk. Je kan 100 keer herhalen wat mag en niet mag, dat brengt weinig zoden aan de dijk. Vaak zitten er gaten in hun kennis of gaan ze mee in meningen van leeftijdsgenoten. Ze moeten de kans krijgen om zélf tot inzichten te komen. Als leraar kan jij een belangrijke rol spelen.

Door in de klas te bespreken waarom de coronaregels er zijn en wat er gebeurt als we ze negeren. Daar is ook onder volwassenen veel discussie over, en dat maakt het voor jongeren extra verwarrend. Maak dus in de klas ruimte om samen na te denken over de vragen en twijfels die leven. Vraag je leerlingen bv. 5 argumenten om wel of niet hun mondmasker te dragen, afstand te houden of hun handen te ontsmetten. Gooi niet meteen je eigen argumenten in de strijd.

Doe een beroep op het empathisch vermogen van je leerlingen – wetende dat dit nog volop in ontwikkeling bij hen is. ‘Eén feestje kan geen kwaad, wij worden toch niet zwaar ziek’. Maar wat als jij een superverspreider bent? Als je sportclub en je school moeten sluiten door jouw gedrag? Ben je bereid om de consequenties van dat avondje uit te dragen? Vraag je leerlingen om hun mening te onderbouwen en de consequenties door te denken. Als je jongeren leert om zich te verplaatsen in andermans situatie, is dat ongelooflijk waardevolle lestijd.

In dialoog gaan met je leerlingen, o.a. over de mondmaskerplicht op school?

• Download Edscape, een educatief pakket over de coronamaatregelen voor het kleuter-, lager en secundair onderwijs. In een educatief spel van 50 minuten leren leerlingen hoe het virus werkt en worden ze gemotiveerd om de maatregelen te volgen.
• Laat vooraf aan je leerlingen de bijdragen zien van influencers als Flo Windey op Instagram, Ender Scholtens op Youtube of Nour&Fatma op Tiktok.
• Informeer je goed als leraar over de viruskennis achter de coronamaatregelen op school
• Pluk tips over hoe je het gesprek aanpakt uit het interview met hoogleraar neuropsychologie Jelle Jolles