Vlaanderen
Klasse.be

Specialist

“Denk bewust na over het doel van je zomerschool”

  • 24 november 2020
  • 4 minuten lezen

Sinds corona zijn zomerscholen goed ingeburgerd om leerachterstand weg te werken. Pedagoog Pieter Verachtert (Thomas More) en zijn collega’s van het Expertisecentrum voor Effectief Leren (ExCEL) onderzochten al in de zomer van 2020 succesfactoren en werkpunten van zomerscholen. Ze bundelden die in een inspiratiegids.


Welke conclusies springen eruit in jullie onderzoeksrapport?

Pieter Verachtert: “De snelheid waarmee organisatoren de zomerscholen in 2020 op poten zetten en kwetsbare kinderen naar het initiatief loodsten, was indrukwekkend. Maar liefst 138 zomerscholen verwelkomden meer dan 7500 leerlingen. Daarmee dekte de kaart van Vlaanderen mooi af. De coördinatoren gaven aan dat ze zeer tevreden waren over hun medewerkers. Hun ambitie en drive voelden we overigens ook tijdens de bezoeken aan 11 scholen.”

Kaart met locaties van zomerscholen in 2020
Locaties van de gerealiseerde zomerscholen 2020 met indicatie van het aantal leerlingen
138 zomerscholen – 226 locaties – 747 klassen – 7521 leerlingen – ±1400 medewerkers

“Dat een zomerschool meer is dan een hele dag achter schoolbanken, zien de meeste coördinatoren en medewerkers als een enorme troef, leerden we uit onze vragenlijsten en case study’s. Het motiveert leerlingen met leerachterstand of kwetsbare leerlingen om zich in te schrijven en de lesactiviteiten te blijven volgen. Gemiddeld 86% van de deelnemers was minimaal 8 van de 10 dagen aanwezig. Slechts 4% haakte voor de helft van de zomerschool af.”

Waren er ook werkpunten?

Pieter Verachtert: “De vraag naar zomerscholen kwam in 2020 plots. De beginsituatie van de deelnemers inschatten en individuele doelstellingen vooropstellen, was op zo’n korte tijd niet van de poes. Zeker niet als je met een open aanbod werkte, zoals een derde van de zomerscholen. Zij vingen leerlingen van verschillende scholen op en moesten de beginsituatie vaak ter plekke inschatten. Daarna haalden ze alles uit de kast om maatwerk te bieden. Ongeveer 7 op de 10 begeleiders waren leraar of student lerarenopleiding. Ze weten natuurlijk hoe differentiatie werkt, maar kregen soms leerlingen in hun klas die ze van haar noch pluim kenden.”

Coördinatoren en medewerkers noemen het evenwichtige aanbod tussen les en ontspanning een succesfactor

Pieter Verachtert
Pedagoog Thomas More

“Gemiddeld gaven zomerscholen 5 doelen op. Sommige zomerscholen zetten naast het remediëren van leerachterstand, ook zwaar in op taalvaardigheid, sociale vaardigheden en zelfvertrouwen. Niet elke school dacht vooraf voldoende na over haar doelstellingen. Coördinatoren somden soms andere doelstellingen op dan hun medewerkers. En hoe sterk behaalde doelstellingen opgevolgd en geëvalueerd werden, varieerde sterk. Minder dan de helft van de medewerkers en coördinatoren gebruikte toetsen om de beginsituatie of de vorderingen van de leerlingen te meten. Wel hadden de meeste medewerkers het gevoel dat leerlingen progressie maakten, soms vooral socio-emotioneel.”

“Een gevarieerd programma maakt zomerscholen aantrekkelijk, maar als ze ambiëren om leerachterstand weg te werken, is het niet vanzelfsprekend om dat doel ook te bereiken. Vandaar ons advies: denk bewust na over je doelen en probeer die zo gericht mogelijk te bereiken.”

Hoe pakten zomerscholen individuele leerachterstand aan?

Pieter Verachtert: “In een aantal zomerscholen stuurde de leraar de groep aan in een gewoon klaslokaal, anderen integreerden hun lesdoelen ook in hun verrijkingsaanbod, een uitstap naar de bib bijvoorbeeld. Waarmee haal je het beste resultaat? Daar konden we op basis van ons onderzoek geen harde uitspraken over doen. Maar in de bevragingen noemden de coördinatoren en medewerkers het evenwichtige aanbod tussen les en ontspanning een succesfactor.

“Kinderen met verschillende noden individueel bedienen, is sowieso een zware uitdaging. Een aantal zomerscholen schakelden 2 medewerkers per klasgroep in, bijvoorbeeld een ervaren leraar en een student lerarenopleiding, en creëerden zo meer ruimte voor maatwerk.”

Sommige zomerscholen zetten naast leerachterstand ook in op taalvaardigheid, sociale vaardigheden en zelfvertrouwen

Pieter Verachtert
Pedagoog Thomas More

Wie organiseert zomerscholen het best: gemeente of school?

Pieter Verachtert: “Scholen die zich met een gesloten aanbod alleen op eigen leerlingen richten, kennen de startsituatie van de deelnemers het best. Ze vonden makkelijker eigen leraren om mee te draaien in de zomerschool. Ook voor leerlingen voelt dat comfortabeler: ze spelen op bekend terrein. In veel zomerscholen bestond er wel een nauwe samenwerking met openbare besturen, zeker als die er al was vóór corona.”

“Sociale organisaties of ondersteuners zoals het CLB of het OCMW moedigden ouders aan om hun kind in te schrijven. Daardoor vonden zoveel kansarmen en anderstaligen de weg naar de zomerschool. Lerarenopleidingen stuurden studenten, vrijetijdsorganisaties vulden sport en spel in. Sommige zomerscholen gingen nog verder met glasblazers, muzikanten of circusartiesten. Verrijk er gerust je aanbod mee, maar verlies de link met je doelstellingen niet uit het oog.”

Wat vonden de ouders van de zomerschool?

Pieter Verachtert: “Door corona konden we de ouders moeilijker bereiken. De bevraagde ouders toonden zich tevreden over de organisatie en de inhoud van de zomerschool. Ze schatten in dat hun kinderen veel bijleerden. Eind augustus beantwoordden de zomerscholen ook aan een opvangnood bij de ouders. Ze waren dankbaar dat hun kind zinvol zijn tijd kon besteden.”

Welk advies heb je nog voor de volgende zomerscholen?

Pieter Verachtert: “Trek sterke medewerkers aan. Velen hadden in 2020 minder dan 5 jaar ervaring in het onderwijs. Slechts een kwart had meer dan 15 jaar op de teller. De groep ervaren leraren moet misschien wel groter. Een volwaardige verloning zou daarbij kunnen helpen. (Ten opzichte van vorig jaar is de subsidie per leerling bijna verdubbeld, o.a. om lesgevers meer te kunnen vergoeden, nvdr)”

“Ook over de timing van de zomerschool, denk je het best goed na. Leg je die de eerste week van juli, dan geef je ervaren leraren weinig ademruimte na een lang schooljaar. Een zomerschool in de laatste week verhoogt de stress, lieten leraren weten. 1 september eist dan mentale ruimte op. Beter in juli of augustus? Welke invloed de timing van een zomerschool heeft op leerresultaten, moet nog onderzocht worden.”

Femke Van De Pontseele

Voeg dit artikel toe aan je bewaarde artikels

Log in om te bewaren


Laat een reactie achter