Update: 20 juni 2022

1. Taalscreening vijfjarigen

Basisscholen nemen de taalscreening – waarmee ze nagaan welk niveau het kind heeft voor Nederlands en of het een taalintegratietraject nodig heeft – voortaan vroeger af, namelijk bij het begin van de leerplicht (5 jaar). Concreet betekent dat voor de meeste leerlingen in de derde kleuterklas in de plaats van in het eerste leerjaar. De screening gebeurt met het KOALA-instrument.

Als uit de resultaten van de taalscreening blijkt dat leerlingen het Nederlands onvoldoende beheersen, moeten ze een actief taalintegratietraject Nederlands volgen. Dat is in beginsel een taalbad of een volwaardig alternatief dat dezelfde resultaten bereikt. Als leerlingen in de loop van het lager onderwijs instromen en onvoldoende Nederlands kennen om de lessen te volgen, kan de school ook hen een taalintegratietraject laten volgen. Een on- en offline gids over effectieve taalintegratietrajecten biedt inspiratie.

Timing: Het instrument waarmee scholen de taalscreening afnemen is eind juni 2021 opgeleverd. Scholen nemen de taalscreening sinds het schooljaar 2021-2022 af bij vijfjarigen.

Lees meer in ‘Zo wordt je diverse klas een krachtige taalomgeving’

2. Nieuwe onderwijsdoelen secundair onderwijs

Sinds september 2019 worden – samen met de modernisering van het secundair onderwijs – nieuwe onderwijsdoelen stap voor stap in het secundair onderwijs ingevoerd.

De school moet de onderwijsdoelen letterlijk opnemen in haar leerplan.

Timing: In het schooljaar 2019-2020 gingen scholen in het eerste leerjaar van de eerste graad aan de slag met de nieuwe onderwijsdoelen, sinds schooljaar 2020-2021 zijn ze ook van toepassing in het tweede leerjaar.

Het Vlaams Parlement keurde op 10 februari 2021 de nieuwe onderwijsdoelen voor de 2de en 3de graad secundair onderwijs goed. De nieuwe onderwijsdoelen voor de tweede graad zijn ingegaan vanaf september 2021 en worden leerjaar per leerjaar ingevoerd. Een onafhankelijke praktijkcommissie met leraren toetst de nieuwe onderwijsdoelen aan de concrete klaspraktijk.

Op 16 juni 2022 heeft het Grondwettelijk Hof deze nieuwe onderwijsdoelen vernietigd. Ze blijven wel van kracht tot schooljaar 2024-2025 om de regering de tijd te geven nieuwe te ontwikkelen.

Lees meer in ‘Veelgestelde vragen van leraren over de nieuwe eindtermen’

Lees meer in ‘Modernisering secundair: nieuw model voor studierichtingen’

3. TADD, vaste benoeming, functiebeschrijving en evaluatie hervormd

De tijdelijke aanstelling van doorlopende duur (TADD), de vaste benoeming, de functiebeschrijving en evaluatie van leraren worden hervormd. Deze hervorming streeft naar een duurzame loopbaan in onderwijs met aanvangsbegeleiding op maat, meer en sneller duidelijkheid over functioneren en de kans om competenties bij te schaven door gerichte begeleiding en ondersteuning.

Startende leraren krijgen al na één schooljaar zicht op een tijdelijke aanstelling van doorlopende duur en daarna op een vaste benoeming. Ze kunnen na 290 dagen anciënniteit een tijdelijke aanstelling van doorlopende duur (TADD) krijgen en na 360 dagen een vaste benoeming. Zo krijgen beginnende leraren sneller vaste grond onder de voeten.

Vastbenoemde leraren die niet goed functioneren zullen op basis van een negatieve evaluatie een persoonlijk coachingstraject krijgen van minstens 120 dagen. Als er na twee trajecten onvoldoende beterschap is, kan de school een leraar ontslaan.

Timing: De Vlaamse Regering keurde de hervorming van de tijdelijke aanstelling, vaste benoeming, functiebeschrijving en evaluatie goed op 2 april 2021. Het Vlaams parlement heeft de wijzigingen goedgekeurd op 9 juli. De nieuwe regels zijn ingegaan op 1 september 2021.

Lees meer in ‘Starters begeleiden: hoe kan het beter?’

4. Vlaamse toetsen

Vlaamse toetsen zijn gestandaardiseerde, genormeerde en gevalideerde net- en koepeloverschrijdende toetsen, met als doel de interne kwaliteitszorg van scholen te ondersteunen en de onderwijskwaliteit te versterken. Ze worden centraal opgesteld, afgenomen, verwerkt en geanalyseerd. De toetsen focussen in eerste instantie op Nederlands (begrijpend lezen, schrijven, grammatica) en wiskunde.

Zo veel mogelijk leerlingen uit het lager en secundair onderwijs nemen deel. In principe legt elke leerling in het leerplichtonderwijs 4 keer zo’n toets af: aan het einde van het 4de en het 6de leerjaar lager onderwijs en aan het einde van de 1ste en 3de graad secundair onderwijs. Er wordt zo inclusief mogelijk gewerkt.

Doel van deze Vlaamse toetsen is de kwaliteit van het onderwijs opvolgen, de mate waarin leerlingen de onderwijsdoelen bereiken en de leerwinst van individuele leerlingen en scholen meten en vergroten en het leerproces van de leerlingen ondersteunen. Scholen en onderwijspersoneel krijgen hiermee een extra hulpmiddel om de kwaliteitszorg te ondersteunen.

Het is niet de bedoeling om een openbare rangschikking van scholen op te stellen of de resultaten op school-, klas- en leerlingniveau publiek bekend te maken. Leraren zullen ook niet geëvalueerd worden op basis van het toetsresultaat van hun klas. De resultaten zijn ook niet beslissend voor de studievoortgang of attestering van leerlingen.

Timing: In het schooljaar 2022-2023 is er een eerste proefafname voorzien in het 4de leerjaar lager onderwijs en het 2de leerjaar van het secundair onderwijs. In het schooljaar 2023-2024 volgt dan een eerste hoofdafname in die scholen. In het schooljaar 2025-2026 volgt dan het 6de leerjaar basisonderwijs en in het schooljaar 2026-2027 de derde graad van het secundair onderwijs.

Lees meer in ‘9 meest gestelde vragen over centrale toetsen’

5. Decreet Leersteun voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften

Een nieuw Decreet Leersteun zal het M-decreet voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften vervangen. Het principe van inclusie blijft overeind, maar er wordt gekozen voor een realistische en pragmatische aanpak.

Het doel van het nieuwe decreet is verder werken aan het draagvlak hiervoor met het oog op een meer geleidelijke realisatie door:

• scholen en leraren te versterken zodat ze zoveel mogelijk leerlingen door zo goed mogelijk onderwijs kunnen blijven meenemen in het gewoon onderwijs. Daardoor worden minder leerlingen doorverwezen naar het buitengewoon onderwijs of externe diensten voor bijles;
• tegemoet te komen aan het recht op leren en ontwikkeling van elke leerling, ook leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften om hun leerwinst en ontwikkelingskansen te maximaliseren.

Het is de bedoeling om scholen en leraren in het gewoon onderwijs te versterken op vlak van de brede basiszorg en verhoogde zorg. Het doel is de handelingsbekwaamheid van leraren te verhogen om een doeltreffend beleid op leerlingenbegeleiding te realiseren.

Wanneer de basiszorg en verhoogde zorg onvoldoende is, krijgen de leraar en de leerling hulp vanuit een leersteunmodel. Er komt een definitief model en de leerondersteuners krijgen een vast statuut.

Het buitengewoon onderwijs behoudt een volwaardige plaats in het onderwijslandschap en wordt kwalitatief versterkt. Scholen voor gewoon en buitengewoon krijgen ruimte om samen verantwoordelijkheid te nemen voor de begeleiding van individuele leerlingen. Ze hebben daarbij bijzondere aandacht voor de terugkeer van leerlingen van het buitengewoon naar het gewoon onderwijs.

Timing: De Vlaamse Regering heeft op 25 juni 2021 een conceptnota van de Vlaamse minister van Onderwijs met de contouren van het decreet leersteun en het leersteunmodel goedgekeurd. Het leersteunmodel zal worden ingevoerd vanaf 1 september 2023.