Vlaanderen
Klasse.be

Duiding

Meertaligheid als talent, niet als probleem

  • 17 april 2016
  • 3 minuten lezen

Als de school de thuistaal van meertalige leerlingen positief benadert, verhogen hun schoolprestaties. Naar de televisie kijken in het Nederlands helpt dan weer niet. Dat blijkt uit het onderzoek ‘Meertaligheid als realiteit op school’. 3 conclusies.

1. Meertalige leerlingen spreken vaker Nederlands dan gedacht

Meertalige leerlingen gebruiken verschillende talen door elkaar, afhankelijk van de context of de gesprekpartners. Bijgevolg is er geen strikt onderscheid tussen thuistaal en schooltaal. Meertalige leerlingen spreken met ouders, broers en zussen vaker Nederlands dan op school wordt gedacht. Ze gebruiken ook regelmatig Nederlandstalige media en kiezen ervoor om te rekenen, te lezen of te schrijven in het Nederlands. Anderzijds spreken ze op school vaak andere talen dan het Nederlands.

2. Thuistaal positief benaderen verhoogt schoolprestaties

Als meertalige leerlingen gemotiveerd zijn, verhogen – net zoals bij eentalige leerlingen – hun schoolprestaties. Als de school hun thuista(a)len positief benadert, voelen ze zich beter en hebben ze een positief zelfbeeld. Dat verhoogt hun motivatie. Taal en identiteit hangen immers sterk samen.

3. Televisie kijken in het Nederlands helpt niet

Enkele factoren waarvan vaak gedacht wordt dat ze samenhangen met schoolprestaties, spelen een beperkte rol:

  • Meer televisie kijken in het Nederlands hangt niet noodzakelijk samen met betere onderwijsprestaties.
  • De taal die kinderen met hun vader spreken zou bepalender zijn voor hun onderwijsprestaties dan de taal die ze met hun moeder spreken.
  • Leesvaardigheid Nederlands, begrip in de andere taal en – in beperkte mate – taalgebruik op de speelplaats bepalen meer de schoolprestaties van meertalige leerlingen. Vooral de leerlingen die altijd een andere taal op de speelplaats spreken, presteren zwakker dan zij die altijd Nederlands spreken.

Wat kunnen scholen doen?

De onderzoekers formuleren enkele aanbevelingen.

  • Bekijk meertaligheid anders. Beschouw de meertaligheid van leerlingen als een talent of handig hulpmiddel en niet als een probleem.
  • Meet nauwkeurig hoeveel en welke leerlingen meertalig zijn. Op die manier kan je een efficiënt talenbeleid uitbouwen en je leraren professionaliseren om om te gaan met meertaligheid.
  • Schuif de discussie over taalbaden Nederlands versus meertalig onderwijs aan de kant en kies voor ‘functioneel veeltalig leren’ waarbij je de talenkennis van je leerlingen benut om hun taalvaardigheid Nederlands te ontwikkelen. De thuistaal erkennen en een plaats geven, is daarbij al een eerste stap in de goede richting.
  • Bied leraren nascholing aan en concrete didactische instrumenten aan, zoals het taalpaspoort. Dat is een tool waarmee leerlingen visueel kunnen aangeven welke talen ze met wie spreken in welke context. Op die manier krijgen leraren een gedetailleerd en genuanceerd beeld van het taalgebruik van hun leerlingen.

Het MARS-onderzoek liep van 1 juli 2013 tot en met 30 juni 2015 en werd gevoerd onder leiding van prof. dr. Piet Van Avermaet van de Universiteit Gent in samenwerking met de Vrije Universiteit Brussel.

Ze bestudeerden de verbanden tussen meertaligheid en onderwijsprestaties en de ideeën die daarover leven op school. Daarvoor onderzochten ze de prestaties van vierdejaars uit 212 basisscholen uit Brussel, Gent en de Limburgse mijngemeenten en vroegen ze naar de ervaringen en overtuigingen van leerlingen, leraren en schoolleiders uit basis- en secundair onderwijs.

Je kan de volledige studie gratis downloaden. Of je leest de samenvatting (10 p.) op Onderwijs.vlaanderen.be.

Leen Leemans

Voeg dit artikel toe aan je bewaarde artikels

Log in om te bewaren


L

Ludwig Van den Broeck

19 april 2016

Als we kinderen goed willen inburgeren kan dit op de eerste plaats door onze taal goed te leren en de kinderen zoveel mogelijk kansen te bieden om hun Nederlands te oefenen. Wij zijn dus streng in onze basisschool voor buitengewoon onderwijs: op school spreken de kinderen Nederlands. Duidelijke regels maken het ook gemakkelijk. Zo zullen zij ook buiten de school met elkaar in het Nederlands communiceren in spel- en andere situaties. Dit staat het respect voor andere talen niet in de weg. Het respect moet trouwens van twee kanten komen. Wie zich in Vlaanderen vestigt moet respect hebben voor het Nederlands en Nederlands leren....dit moeten wij gewoon afdwingen... In BHV weten wij er allles van ....de rand rond Brussel moet opboksen tegen de verfransing.

Reageren
y

yasmin

16 december 2016

Dat je nederlands moet kunnen spreken en begrijpen dat is noodzakelijk om in deze maatschapij te kunnen werken en bij te dragen aan de maatschapij maar dat je buiten uw werkuren ook nederlands moet spreken ? Waarom ?is de nederlandse taal dan beter of interessanter dan alle andere talen in de wereld ? Mogen we nog vrij zijn om zelf te kiezen welke taal we willen spreken en wanneer aub we leven niet meer in de kolloniale slavernij we hebben de mond vol van vrijheid dit ..vrijheid dat ...vrijheid van meningsuiting... maar geen vrijheid van taal ? Als ik chinees wil spreken dan ben j vrij om te antwoorden in het nederlands....

Reageren
y

yasmin

16 december 2016

Trouwens ik heb nooit begrepen waarom er zo een poeha word gemaakt rond de rand van brussel over het nederlands ...en de verfransing ervan..in belgie leer je toch de beide talen al van in de lagere school? En anders kan het geen kwaad een extra taal bij te leren het kan altijd van pas komen in deze wereld het is altijd een verijking . tenzij de hele wereld voor sommige enkel vlaandere betekend.

Reageren
N

Nani

10 oktober 2018

Beste,

De linken onderaan dit artikel naar het MARS-onderzoek werken niet meer.
Is het mogelijk deze opnieuw te activeren?

Reageren
M

Mieke Santermans

10 oktober 2018

Opgelost!
Mieke van Klasse

Reageren

Laat een reactie achter