Vlaanderen
Klasse.be

Zo doen zij het

School zonder punten: het kan perfect

  • 22 september 2016
  • 4 minuten lezen

Geen punten op de rapporten in basisschool de Sterrebloem in Meigem. Wel kleurencodes of woordenschalen waarop kinderen en leraren de vooruitgang in kaart brengen. “Wat zeggen cijfers eigenlijk? Of je tweede van de klas bent of aan de staart bengelt is toch niet belangrijk. Wel welke vooruitgang je maakt tijdens het schooljaar,” vertelt leraar Ellen De Dapper.

“De school bestaat acht jaar en heeft nooit punten gekend. Punten zijn immers relatief. Je kan als leraar perfect onderwijzen in functie van een toets. Leerlingen zullen 2 dagen later geweldige scores halen, maar kennen en kunnen ze het dan echt? En punten zeggen vaak weinig. Wat betekent een 7 op 10 precies?”

Kleurcodes of woordenschalen

“Daarom kiezen wij niet voor rapporten met cijfers, maar werken we met kleurencodes voor de jongste kinderen en woordelijke beoordelingen voor de oudere. Leraren beoordelen op die manier het kind op alle domeinen van zijn ontwikkeling: haalt het de doelstellingen binnen wiskunde en taal, maar ook hoe het kind zich richt tot klasgenoten, hoe het zich voelt op school of het leiding neemt.”

“Kinderen schalen ook zichzelf in. Tweemaal per jaar doen we uitgebreid verslag van onze dagelijkse evaluaties en feedback aan de ouders, die door ons accent op ouderparticipatie ook op andere momenten sterk betrokken zijn bij onze school.”

Rapporten zonder punten geven een totaal ander gesprek met ouders

Ellen De Dapper
leraar De Sterrebloem

“Bij dat verslag stoppen we ook foto’s, werkstukjes van leerlingen en een brief naar het kind met persoonlijk advies bij: wat denken wij dat je nog kan leren, hoe kijken wij naar jou en je talenten. Alles bij elkaar bijna een boekje.”

“Dat geeft een totaal ander gesprek met de ouders. We praten over het volledige kind, over talenten en werkpunten én we formuleren ontwikkelingskansen. Samen met de ouders zoeken we wat hun kind nodig heeft om vooruit te gaan en we stemmen onze hoge verwachtingen op elkaar af. Ouders zijn heel tevreden over ons rapportsysteem. Ze krijgen een mooier totaalbeeld van hun kind dan met een cijferrapport.”

Niet vergelijken met klasgenoten

“Zonder die punten en medianen kunnen ouders en kinderen niet vergelijken met klasgenoten. Het is echt niet belangrijk of een kind de tweede van de klas is of aan de staart bengelt. Dat kinderen vooruitgaan tegenover zichzelf in tijd is cruciaal.”

“Dat persoonlijke succes stimuleert ze veel meer tot leren. Dus differentiëren we ook in toetsen, opdrachten en evaluaties. Met welke individuele hulpmiddelen geraakt elke leerling vooruit om zo samen met zijn klasgenoten de meet te bereiken? Dat is ons doel.”

Fouten niet afstraffen

“We zetten daarom voortdurend in op leerhouding, leerstrategie en zelfevaluatie. Leerlingen zijn het gewoon om zichzelf – zonder punten – kritisch in te schatten. We starten projecten met vragen als ‘wat gaan jullie doen, hoe gaan jullie het aanpakken?’ En eindigen met ‘wat liep goed, wat liep fout? Lag dat aan jezelf, aan de groep, aan de inhoud?’”

“Net door ze niet af te straffen met punten komen onze leerlingen vlot ervoor uit als iets niet lukt. Een klasgenoot helpt dan. Kinderen die later in onze school instromen, steken hun minpuntjes angstvallig weg. Maar fouten zijn welkom. Het zijn de beste leermomenten. Als je daar goede, gerichte feedback koppelt, heeft dat een grotere impact op het leren dan cijfers, bewijst wetenschappelijk onderzoek.”

leraar Ellen De Dapper
Ellen De Dapper: “Zonder punten voelen kinderen minder druk, pesten ze elkaar minder en zien ze er gelukkiger uit”

“Ook buiten de klas zie je het effect. Kinderen voelen minder druk, zitten emotioneel beter in hun vel, pesten elkaar veel minder en zien er gelukkiger uit. Die reacties krijgen we van ouders. En dat is niet omdat we minder van hen verwachten – in projecten kan leerstof uit het secundair al aan bod komen als kinderen daarnaar vragen – maar omdat we zonder punten evalueren.”

“Dat onze kinderen in een vrij uniek rapporteringsysteem zitten, anders dan hun bijvoorbeeld hun voetbalvriendjes, valt hen niet eens echt op. De vraag naar punten is een maatschappelijke tendens, kinderen kunnen perfect zonder.”

Punten zijn voor leraren

“Niet dat we compleet vies zijn van punten. Af en toe botsen onze kinderen wel op punten. Op een methodetoets met voorgedrukte punten bijvoorbeeld. Die vullen we dan wel in. Maar we doen er verder niet veel mee, ze komen niet op rapporten of oudercontacten.”

“Onze leerlingen doen ook mee aan gestandaardiseerde CITO-toetsen. Eigenlijk zijn hun scores daarop belangrijker voor ons dan voor de kinderen. Wij leren eruit of onze klaspraktijk goed zit, wat we anders moeten uitleggen.”

“Die CITO-toets countert ook typische vragen over methodeonderwijs waarmee sommige ouders zitten: lukt dat wel een school zonder punten, leren onze kinderen wel genoeg, kunnen ze vlot overgaan naar het secundair? Als dan blijkt dat we gemiddeld of beter scoren, zijn ouders helemaal gerustgesteld: het kan zonder punten.”

Bart De Wilde

Voeg dit artikel toe aan je bewaarde artikels

Log in om te bewaren


K

Karen

22 september 2016

Ik zou dat graag eens zien, hoe zo'n rapport eruit ziet voor het kind en de ouders. Want lijkt me niet eenvoudig om op te stellen.

Reageren
m

mariana

23 september 2016

Mijn kinderen hebben dat al jaren op hun school. Hun groeirapport heeft geen kleurtjes maar wel: dit beheers ik, dit lukt als ik meer tijd krijg, dit lukt me soms, dit lukt me nog niet.
ze moeten mijlpalen behalen:

voorbeeld: rekenen ik kan de teller, noemer en breukstreep van een breuk aanduiden, ik kan vertellen wat een stambreuk is, ik kan breuken aanduiden op een getallenas, ...

voorbeeld: taal ik kan stoffelijke bijvoeglijke naamwoorden schrijven, ik kan de persoonsvorm schrijven in de tegenwoordig tijd, ik kan de persoonsvorm schrijven in de verleden tijd van werkwoorden zonder klankverandering, met een klankverandering, ...

voorbeeld W.O. : ik ken de 6 periodes in de geschiedenis, ik ken de indeling van een burgelijk- en schooljaar, ik ken de weg van het water, ik ken de waterlopen, ik ken het verschil tussen schaaldieren en schelpdieren, ...

Reageren
N

Natasja

23 september 2016

Wat een prachtige aanpak; een holistische kijk op een kind, zo belangrijk! Ben ook wel benieuwd naar de inhoud van zo'n rapport. En zijn leerkrachten hiervoor speciaal opgeleid/gevormd?

Reageren
N

Nathalie

23 september 2016

Omgaan met 'snellere' en 'langzamere' kindjes is een goede voorbereiding om latere jaloezie op hun buurman te voorkomen.
Laat de puntjes maar mooi aanwezig in de klas. Mijn kindjes zijn iet jaloers van beterpresterenden of lachen nooit met zwakkerpresterenden.

Reageren
r

rud

23 september 2016

Punten, kleurtjes, smiley"s ........... wat is het verschil? Is het onze taak niet om kinderen sterk, weerbaar te maken in de wereld. Hoort daar alleen positief nieuws bij? Mogen onze kinderen nog geconfronteerd worden met tegenvallende resultaten, slecht nieuws, verdriet, jaloezie, boosheid, ......... ?
Als dit niet mag duwen we weerloze mensen de wereld in.

Reageren
C

Cisse

24 september 2016

Kinderen sterk en weerbaar maken doe je niet door ze te vertellen dat ze op 5 van de 6 vakken die de anderen belangrijk vinden, laatste van de klas zijn. Of dat er altijd eentje is die net wat beter kan, of meer kan. Je maakt ze weerbaar door ze te leren dat het belangrijker is dat ze zelf groeien, kunnen evolueren en leren. Door ze te leren dat ze elk hun eigen talenten hebben, en dat een rangschikking niks zegt over hen, maar meer over mensen die krampachtig aan die rangschikking vasthouden. Bovendien is het niet alleen onze taak om kinderen klaar te stomen voor de huidige wereld, maar moeten we kinderen toelaten te bouwen aan hun en onze eigen, nieuwe wereld. En ja daar hoort negatief nieuws bij, maar ook de boodschap dat je mag verdrietig zijn, dat je niet steeds de beste en de sterkste en de snelste moet zijn en dat een tweede plaats niet goed genoeg is. Onze lagere school, en trouwens ook onze middenschool doet dit al enkele jaren. Wij gebruiken zelfs geen kleurcodes of punten of woordenschalen. Wij beschrijven het beeld dat wij hebben van de evolutie van het kind, en hoe het zich daar zelf bij voelt. Zo krijgen de ouders een beter beeld dan met die vergelijkende score's. Want je zal maar eens het "zwakke" rekeneendje zijn in de klas met 22 superbreinen, of de "snelste" in een klas met 22 schildpadden, wat zegt dat dan in feite over jou? We gebruiken wel de oven toetsen om te kunnen vergelijken met heel Vlaanderen. Onze gemiddelde score's komen daarin telkens ruim boven het algemeen gemiddelde van alle andere scholen uit, maar deze resultaten worden niet individueel gebruikt of meegedeeld aan de ouders.

Reageren
S

Sofie Truwant

29 september 2016

Op onze school (Secundair Kunstinstituut Gent - KSO) werken we sinds september 2015 met competentiegericht evalueren. Dit kadert in de visie van breed evalueren, zonder punten en zonder examens voor de kunstvakken. Via de competenties zie je de talenten en werkpunten van de leerlingen; het is de weg naar zelfkennis, een portfolio dat de leerlingen toelaat een studiekeuze mét slaagkansen te maken in het hoger onderwijs. En inderdaad, niet iedereen is klaar voor deze manier van denken. Zowel leerkrachten, leerlingen en ouders moeten wennen. Ik krijg vaak de vraag naar punten en naar de 'positie' in het geheel, in vergelijking tot anderen. Dit is net wat we niet nastreven: we willen de leerling enkel vergelijken met zichzelf, met het groeiproces dat hij/zij aflegt. Elke leerling doet dit op een eigen unieke manier.

Reageren
G

Gert

17 oktober 2016

Sofie het zou nog leuker zijn als je aan deze competenties punten koppelt. Op die manier zien de leerlingen/cursisten onmiddellijk waar ze staan in een ruimere context. Zelf volg ik regelmatig cursus met daaraan gekoppeld een evaluatie en dan wil ik weten waar ik sta in de ruimere context. Op die manier kan je voor jezelf veel gemakkelijker uitmaken welke richtingen je al dan niet liggen. In het systeem dat jij hanteert krijg ik het onaangename gevoel dat de leerlingen/cursisten een misleidende spiegel worden voorgehouden waardoor ze zichzelf gaan overschatten en vroeg op laat op een muur gaan botsen. Zelfevaluatie is belangrijk maar dit mag niet leiden tot navelstaren tot slot leven we constant in sociale interactie met anderen en is vergelijken met anderen (zonder te overdrijven) een belangrijk aspect in evaluatie. Punten (objectief gegeven) zijn hiervoor het ideale middel.

Reageren
D

Danielle

23 oktober 2016

Op mijn basisschool, dus al veertig jaar geleden was dit al. Er wordt heel erg gekeken naar wat wij als volwassenen vinden wat goed is (het holistische beeld) Ik wil daar tegenover stellen dat ik als kind veel liever cijfers had gekregen, dat geeft je als kind namelijk meer houvast. Wat zegt een groen bolletje? Mijn kinderen zaten beiden op een Jenaplan school, ook geen cijfers, maar alles in bolletjes en in taal. Leuk, maar ook hier zit echt een gradatie. Bolletje 1 is slecht bolletje 4 kan niet beter. Maar heeft deze school daadwerkelijk gekeken naar wat mijn kinderen nodig hadden? Nee...helaas kan ik dat niet zeggen. Mijn kinderen hadden meer nodig dan dat en dat probeer je als ouder dan meer te doen, maar school moet hier wel voor open staan. Nieuw is dit dus zeker niet en volgens mij maakt het niet uit of je cijfers of bolletjes of veel in taal doet. het belangrijkste is dat je als school voor je kinderen staat. Als kinderen gebaat zijn bij een cijfer omdat dit beter bij het aansluit dan bij een stuk tekst waar ze halverwege de draad al kwijt zijn, dan is dat dus de kant waar je naar op moet. Heb je een kind die niks met gradaties in cijfers kan, maar beter gebaat zijn bij een tekst. Dan daarop aansluiten. En dat gaat nu eenmaal niet omdat je niet per kind kan beslissen hoe je wel of geen cijfer geeft. Mijn pleidooi is dan ook: gewoon bij toetsen een cijfer geven (want dat bereidt ook beter voor op het voortgezet onderwijs) en daarnaast aanvullend een goed verslag. Dat cijfers kinderen onder druk zet.....tja....waar is school ook al weer voor...het voorbereiden op het leven als volwassenen en het je dus te maken met druk. Dus een goede voorbereiding is het halve werk.

Reageren
J

Julie

22 december 2016

Mijn dochter van 10 zit in het 5de leerjaar. Ze kampt sinds ze klein is met een extreme vorm van faalangst. Ze is pienter en neemt de leerstof goed op maar het lukt haar niet als ze een toets moet maken, ze krijgt telkens een blackout en blokkeert volledig. Ze is hoogsensitief en ze is nu getest op ASS waarvan we het resultaat nog moeten afwachten. Maar de ene keer lukt het haar wel en de andere niet, ze heeft er zelf geen verklaring voor en is zelf de wanhoop nabij omdat ze niet begrijpt waarom het thuis allemaal wel lukt en in de klas niet. Wij maken ons zorgen naar de toekomst, vooral het middelbaar. Nu wordt ze nog heel individueel begeleid, er worden veel dingen door de vingers gezien maar in het middelbaar is het iedereen gelijk voor de wet. Op school hebben ze dit nog nooit meegemaakt en zelf zitten we ook met de handen in het haar. We proberen haar op alle manieren te helpen, ik heb al allerhande worskshops gevolgd maar zonder resultaat. Een school zonder toetsen dat zou pas een oplossing zijn maar ja ...

Reageren
D

Dominique

11 november 2019

Ik merk uit de reacties dat velen punten zien als iets waar nood aan is om mensen "weerbaar" te maken. Aan hen wil ik vragen hoe ze het zouden vinden om (enkel/voornamelijk) via punten beöordeeld te worden in hun eigen job.

"Punten" (of quota, of kleurtjes, of smileys) werken juist omgekeerd. Wie "goede punten" heeft, voelt geen enkele druk om iets te veranderen (terwijl er steeds verbetering mogelijk is), en wie "slechte punten" heeft, voelt zich "afgeschreven" en "uitgerangeerd" (letterlijk: "uit de rang geduwd").

De enige positieve effecten van punten vallen in het verschiet bij de vele negatieve.

Enkel woordelijk commentaar laat ook toe om de prioriteit van werkpunten te verbeteren. Wie slordig schrijft, en daardoor slechte resultaten boekt in Wiskunde (omdat men uit de eigen rekensommen niet langer wijs raakt), heeft een hele andere prioriteit dan de wiskundig zwakkere leerling, die eveneens slordig schrijft, maar wiens fouten op een slechte beheersing van de wiskunde stoelt.

Deze hebben dan allebei een 6/10 voor de toets wiskunde, en een 5/10 voor orde en netheid.

Maar voor de eerste leerling is een focus op ordelijk en leesbaar schrijven prio 1, terwijl de tweede misschien gebaat is bij het hernemen van de leerstof wiskunde!

"Weerbaarheid door blootstelling aan brutaliteit" is een fictie die in onze samenleving leeft, maar vergeet dat men weerbaarheid vooral opbouwt door te werken aan zelfvertrouwen, zelfdiscipline en zelfinzicht: Drie factoren waar punten vaak een pervers effect op hebben.

Om van de gepercipieerde (valse) objectiviteit nog te zwijgen!

Nu zowat alles in productiviteitsmeters wordt gegoten (ook en vooral in het beroepsleven), en met zogenaamd "objectieve" quota wordt gezwaaid, zien we *toch* meer en meer burn-outs…

Misschien moeten we naar een puntenloze maatschappij?

Reageren

Laat een reactie achter