Een klasgroep is meer dan de optelsom van alle leerlingen. Verwacht dan ook niet dat ze allemaal meteen goede vriendjes worden. Iedere groep moet een aantal fases door voor hij hecht kan samenwerken.

4 tips voor groepsvorming

1. Forming: de klas leert elkaar beter kennen

   Bij de start van het schooljaar is de klas nog een verzameling individu’s. Die wordt pas een groep als ze samen ervaringen opdoen, er een ‘groepsgeschiedenis’ komt. Dat vraagt vertrouwen in elkaar en emotionele veiligheid.

   TIP Maak voldoende tijd om met jou en elkaar kennis te maken. Bied veel structuur, hou de touwtjes stevig in handen. Bied duidelijkheid en dus veiligheid.

2.  

   Storming: het botst

   In een groep wil iedereen erbij horen. In deze fase gaan leerlingen verbonden sluiten: ze zoeken gelijkenissen (zelfde sport, zelfde dorp, zelfde kledingstijl). Tegelijkertijd zoeken ze naar de eigen positie in de groep. De ene wil de rol van de leider, de andere zorgt voor humor of blijft graag op de achtergrond, nog iemand anders draagt graag zorg … Dat zorgt soms voor spanningen of conflicten.

   TIP Zorg voor veel contacten. Laat de leerlingen in kleine groepjes werken en varieer de samenstelling. Blijf duidelijk aanwezig. Geef aan hoe je verwacht dat de leerlingen met elkaar omgaan. Geef zelf het goede voorbeeld.

3.  

   Norming: de groep legt de ongeschreven regels vast

   In deze fase komen leden weer meer naar elkaar toe en maken ze samen de groepsrollen en -normen op. Die regels kennen en je eraan houden, biedt veiligheid in een groep. De regels zijn niet altijd ‘constructief’. Soms is de norm ook: luisteren naar degene die het luidst roept. Corrigeer dat als leraar. In deze fase wordt de klassfeer gezet. Leerlingen willen zichzelf kunnen zijn. Ze nemen kleine risico’s. Tonen de andere leerlingen respect, dan stimuleert dat om meer van zichzelf te tonen. De samenwerking loopt steeds vlotter en de groep wordt meer dan de som van de delen.

   TIP Zet in op activiteiten die verdere kennismaking en uitwisseling stimuleren. Zorg ook voor groepsuitdagingen die een grote kans hebben op succes. Niets verbindt een groep zo als een succeservaring.

4.  

   Performing: we kunnen gaan presteren

   De leerlingen hebben elkaars talenten en kwaliteiten leren kennen en waarderen. Ze maken zich geen zorgen meer over afwijzing. Ze kennen elkaars verschillen en waarderen ze. Ze vullen elkaar aan, de groep wordt ‘performant’.

   TIP Zorg voor genoeg nieuwe impulsen, nieuwe uitdagingen. Telkens er iemand bijkomt of vertrekt, verandert de groep en moet die alle fasen (even) opnieuw doorlopen.

Voor dit artikel werkte Klasse samen met www.vonkenvisie.be.