Trapklassen: leren in je eigen tempo en nooit meer zittenblijven

© Eva Vlonk

“In een trapklas zitten 2 leeftijdsgroepen samen. Vergelijkbaar met een graadsklas. De leerlingen krijgen niet allemaal dezelfde les. Ze zijn per vak opgedeeld in niveaugroepjes. Dus kinderen die nog niet goed mee zijn met lezen, schrijven of rekenen, oefenen op een lager niveau. Leerlingen met een voorsprong, krijgen les op een hoger niveau. En er is meer.

Als een leerling in geen enkel groepje past, dan sluit hij aan bij een niveaugroep in een graad lager of een graad hoger. Dat maakt de trapklas bijzonder. Een kind kan verschillende vakken in verschillende leerjaren volgen, bijvoorbeeld taal in het tweede en rekenen in het derde. Of zelfs verschillende vakonderdelen, bijvoorbeeld technisch en begrijpend lezen.

Het grote voordeel: zittenblijven bestaat niet. Administratief wel natuurlijk, maar het kind ervaart dit niet zo. Het ziet alleen zijn individuele vooruitgang: telkens een niveau hoger. Daardoor blijft het gemotiveerd om te leren.”

Bewuster naar secundair

“Of de trapklassen schooluitval op latere leeftijd tegengaan, is moeilijk te zeggen. We werken pas 3 jaar met dit systeem. Maar ik ben er zeker van dat onze leerlingen intrinsiek gemotiveerd zijn, een beter zelfbeeld hebben en inzicht in hun sterke en zwakke punten. En daardoor meer bewuste keuzes maken bij de overstap naar het secundair.

Niet al onze leerlingen behalen de eindtermen voor hun veertiende. Die bereiden we voor op het beroepsonderwijs, op een beroepsrichting die ze graag willen doen. Er is niets mis met het beroepsonderwijs, mits het een bewuste keuze is. Zo niet, zie je hoge uitval en spijbelgedrag.”

© Eva Vlonk

Grote aanpassing voor leraren

“Natuurlijk is deze manier van werken een grote aanpassing. Heel het team heeft er samen de schouders onder gezet, ook de leraren die al op leeftijd zijn.

Dat we veel SES-leraren hebben, is een groot voordeel. Vroeger zorgden ze voor individuele begeleiding van leerlingen, nu helpen ze de klasleraren structureel als co-teachers. Dit vergroot de draagkracht enorm, maar het blijft intensief. Aan de andere kant: het M-decreet is voor ons niet zo’n big deal. Wij werken al op die manier.”

Ontwikkelingsgericht leren

“Waarom we het roer zo radicaal omgooiden? Een kleine 10 jaar geleden steeg de instroom van anderstalige nieuwkomers op onze school. Politieke of economische vluchtelingen met weinig schoolervaring. Binnen het traditionele systeem met jaarklassen konden zij niet bijbenen, dus verdiepten we ons in ontwikkelingsgericht leren.

Ieder mens ontwikkelt zich in zijn eigen tempo. Niemand verwacht dat elke baby op hetzelfde moment loopt of praat. Waarom accepteren we dit dan niet voor oudere kinderen? We zijn dus gestart met een trapklas om de overgang van de kleuter- naar de lagere school te verzachten. Het was zo’n succes, dat we al gauw besloten onze hele werking om te gooien.

Ik hoop dat we nog veel verder gaan in ontwikkelingsgericht leren. Dat we ook de grens tussen lager en middelbaar doorbreken, zodat het hele onderwijscurriculum een doorlopende lijn wordt. Want stel dat je de pech hebt pas op je elfde naar België te komen. Je hebt een goed stel hersens, maar geen schoolse ervaring. De kans dat je tegen je veertiende de eindtermen haalt, is bijzonder klein. Maar wie weet lukt het wél tegen je vijftiende.

Onze manier van werken speelt in op de uitdagingen van deze tijd. Hoe de arbeidsmarkt er zal uitzien als onze jongste kleuters zijn afgestudeerd? Geen flauw benul. Goed onderwijs werkt daarom niet enkel aan kennis en vaardigheden, maar ook aan persoonlijke ontwikkeling. Weten wie je bent, waar je talenten liggen. Ik denk dat we daar zeker in slagen.”