Vlaanderen
Klasse.be

Specialist

Kleuterklas: dump de themaweken (af en toe)

  • 18 januari 2017
  • 4 minuten lezen

Themaweken volgen elkaar snel op in een pak kleuterklassen. Propvolle weken waarin kleuters de wereld ontdekken en naar een eindproduct of knutselwerkje toewerken. Onderwijskundige en pedagoog Els Menu pleit voor voldoende weken zonder thema’s. “Je wint rust, leert je kleuters beter kennen en prikkelt hun intrinsieke motivatie.”

“Dit is geen kruistocht tegen themaweken. Ik zie ook hun waarde. Thema’s brengen de wereld binnen in de klas, dompelen kleuters onder in een nieuwe wereld. Sommige klassen hebben dat meer nodig dan andere. Daarom kan ik geen cijfers plakken op het aantal themaweken dat je het best aanbiedt. Maar grijp er niet voortdurend naar.”

Els Menu
Els Menu – Onderwijskundige: “Door altijd te kiezen voor themaweken zet je jezelf en je kleuters redelijk vast.”

“In heel veel gezinnen komt de wereld thuis ook wel binnen. En daarvoor organiseren papa’s en mama’s toch ook geen themawerking. Ze spelen in op de vragen, de interesses en het spel van hun kinderen. Dat kan ook in de klas. Want geen enkel kind groeit op in een omgeving die zo arm is dat je niet vanuit zijn spelen kan vertrekken.”

Waarom grijpen kleuterscholen dan bijna allemaal naar themaweken?

Els Menu: “Dat is er via de lerarenopleiding een beetje ingeslopen. Studenten leren er dat themaweken in het kleuteronderwijs de beste manier van werken zijn. Ze geven houvast en structuur aan leraren. Je kan alles perfect voorbereiden. Maar met die thema’s zet je jezelf en je kleuters redelijk vast. Elke keer je klas inkleden, voldoende opdrachten verzinnen, een toonmoment of eindresultaat – iedereen moet ook nog eens op hetzelfde moment klaar zijn – , thema’s die alle kinderen moeten aanspreken (een illusie). Heel veel druk, dus.”

Waar zit de winst van werken zonder thema?

Els Menu: “Themaloze weken geven rust in je klas. Je krijgt echt tijd om mee te spelen, om te observeren, om de talenten en interesses van je kleuters te spotten en van daaruit je hoeken te verrijken en nieuw impulsen aan te bieden. Door die intrinsieke motivatie te prikkelen, zijn kinderen meer betrokken, wakker je creativiteit aan en kan je – dat vertel ik soms als boutade – gewoon elke dag tijd nemen om tegen de deur te leunen en te zien dat je klas goed draait.”

“Je gaat ook automatisch differentiëren. Je merkt op welk niveau een kind speelt en stimuleert het. Daarom pleit ik ervoor om zeker in september geen themaweken te plannen maar om tijd te nemen om je kleuters goed te leren kennen.”

Hoe pak je lesgeven zonder thema precies aan?

Els Menu: “Dat vragen leraren me ook soms. Ze lopen een beetje verloren zonder thema. Wat moet ik precies doen? En haal ik de doelstellingen? Want vanuit secundair en basisonderwijs is die druk nu ook in het kleuteronderwijs doorgedrongen. Ik raad leraren aan een rijke basisomgeving te creëren. Dat begint al in augustus. Je moet je hoeken evalueren en nadenken hoe je je hoeken zo uitwerkt dat ze je kinderen inspireren en uitdagen om te groeien.”

“In zo’n rijke basisomgeving kan je ook lesdoelen stoppen. Maak een natuurhoek met schelpen, takken en vruchten. Vroeg of laat brengt een kind dan wat kastanjes mee en kan je het over herfst te hebben. Die natuurhoek is dan geen afgewerkte hoek, maar verandert voortdurend – en niet alleen omdat jij er iets nieuws legt.”

Leren is een groeiproces dat niet altijd tot een eindresultaat moet leiden

Els Menu
Onderwijskundige

Zijn ouders niet sceptisch over werken zonder themaweken? ‘Wat doet mijn kind dan precies in de kleuterklas?”

Els Menu: “Opgelegde thema’s zijn niet de beste manier om in te zetten op de intrinsieke motivatie van kinderen. En dat moet toch de bedoeling zijn van onderwijs. Leren moet ook niet altijd tot een eindresultaat leiden. Het gaat om het groeiproces, waarvoor elke kleuter zijn eigen tijd mag nemen.”

“Niet ieder kind toont op hetzelfde moment interesse voor letters. Dat kan niet. En moet niet. Maar ouders willen dat hun kinderen daar in de derde kleuterklas mee bezig zijn, zodat ze zeker meteen mee zijn met de leesoefeningen in het eerste leerjaar.”

Meer inzetten op intrinsieke motivatie en tijd maken voor de leerlingen. Geldt je pleidooi dan ook voor basisonderwijs en secundair?

Els Menu: “Ja. Natuurlijk kan je niet onder bepaalde leerstof uit. Maar je mag ook soms tijd kopen om in te pikken op wat er leeft bij je leerlingen. Mijn zoon leert in de lessen geschiedenis uitgebreid over de vijfde eeuw. Is dat interessant? Zeker wel.”

“Maar misschien moet een geschiedenisleraar vandaag ook tijd maken voor Syrië, voor Trump en de redenen van zijn succes. Eigenlijk zouden alle leraren die focus en flexibiliteit moeten hebben om op de interesses van hun leerlingen in te kunnen spelen.”

Bart De Wilde

Voeg dit artikel toe aan je bewaarde artikels

Log in om te bewaren


c

christel

20 januari 2017

wij doen dit al 2 jaar, een thema 2 weken en dan een themaloze week. Dit werkt super, je thema kan uitlopen , je kan je thema van de week nadien stilaan voorbereiden. Of je kan gewoon die week gebruiken om je kinderen te observeren en te begeleiden bij dingen die heel goed of minder goed lopen en daar extra aandacht aan besteden. Ook voor ons is het veel rustiger en aangenamer! Echt een aanrader.

Reageren
C

Coby

21 januari 2017

Heerlijk. De rust terug in de klas. Interactie met de kinderen die spontaan is. Waar geen druk op zit. Dat zijn quality-time lessen in het kleuteronderwijs. Zoals het 40 jaar geleden heel gewoon was....

Reageren
I

Ines

21 januari 2017

Inderdaad een aanrader, alles wordt véél rustiger, de kleuters kunnen zich verdiepen op hun eigen tempo zonder de afleiding van thema's. Maar als collega's wel blijven vasthouden aan themaweken en de rust in je klas niet als positief zien...dan wordt t moeilijk...vooral als jij in hun ogen fout bezig bent...

Reageren
J

J.P. Nuyttens

22 januari 2017

Zeer interessante kijk. Geldt niet hetzelfde voor het overbeladen leerplan onderwijs? Goede bedrijven zijn al lang afgestapt van het Topdown management voor het soepelere Bottom-up leadership. Dat laat beter de individuele talenten aan bod komen...

Reageren
M

Mia

22 januari 2017

Een week met één of meerdere vakantiedagen, kan wel eens een themaloze week worden.
Ook na een lange & drukke periode kan het zalig zijn om even "Back to Basics" te gaan
onder het motto "Les is more".
In een themaloze week krijg ik meer ruimte om in te spelen op wat kinderen aanbrengen of wat hen bezig houdt...
Ik kan eens stil staan bij dingen waar ik anders minder tijd voor heb.
Zowel de juf als de kinderen genieten van de "prikkel-arme" week.

Reageren
R

Ria

26 januari 2017

Ik ben enorm voor themalozeweken. Ik ben blij dat jullie dit artikel schreven en steun Els daarin. Ik merk dat oudere kleuterleidsters dit meer aandurven dan jonge. Ze weten dan niet wat doen, is het antwoord. Mijn week is dan ingaan op de kinderen, meer individuele aandacht waar ze zo naar snakken. Het is ervaringsgericht werken, super in de klas ze leren er zoveel uit. Maar spijtiggenoeg moeten alle eerste kleuterklassers hetzelfde doen en zien jonge leerkrachten het niet zitten om themalozeweken te doen. Bijvoorbeeld: na elke vakantie als er nieuwtjes bijkomen zou al een goede start zijn om eens themaloos te werken.
Misschien zou het goed zijn dat daar meer bijscholing over gevolgd zou worden. ( al 2 jaar gevolgd) maar wat doe je als andere collega's dit niet volgen en de inspectie vraagt om lesvoorbereidingen in alle klassen 'hetzelfde' thema te doen. Sorry maar daar kan ik niet meer mee volgen. Spijtig! Laat een kind een kind zijn en een juf zichzelf zijn in haar klas. De kinderen worden er alleen maar gelukkiger door.

Reageren
A

AN

29 januari 2017

Ik ben het helemaal eens met Ria. Ik sta al 37 jaar in het onderwijs en ik kan mij niet ontdoen van de indruk dat in mijn beginjaren de kleuters meer tijd kregen om kleuter te zijn en geen mini-studentjes moesten zijn. Ik vind het uitwerken van themaweken telkens weer een uitdaging, je moet ze boeiend en leerrijk maken voor de kinderen en voor jezelf. Durf ook eens een themaweek wat vroeger afsluiten wanneer je voelt dat er sleur op komt of laat je thema uitlopen omdat de kinderen er niet genoeg van krijgen. Daarom vind ik het een goed idee om na een themaweek (bij ons steeds 14 dagen) een themaloze week in te plannen.
Ik ben een 5-tal jaar zorgjuf en ik vind het mijn taak de juffen die nog niet helemaal mee zijn met die themaloze weken hen hierin te ondersteunen en aan te moedigen om het alvast eens te proberen.

Reageren
I

Ilse

12 oktober 2017

Inderdaad. Ik ben pro. Nooit te oud om er mee te starten. Aanrader voor alle jufkes, meesters, begeleiders...Zo leuk om te doen. Bijvoorbeeld bij een nieuwe instapdag bij de peuters. Zo kunnen zij rustig starten en heb je zelf als juf meer tijd voor hen dan voor het thema...dat soms een " moetje" is.?

Reageren
C

Corine

13 oktober 2017

In sommige systemen wordt er tot een maand of langer aan een breed thema gewerkt (ipc-curriculum). Dat is mogelijks een mengeling van de 2, er is minder tijdsdruk in het thema en meer tijd voor die andere dingen. Daarbij kunnen kinderen in het thema groeien...

Reageren
G

Griet

15 oktober 2017

ik begrijp niet goed dat je zonder thema meer tijd hebt dan met een thema? Wij hebben het grote voordeel als kleuterjuf dat we een enorme vrijheid hebben qua invulling ..... je speelt altijd in op de kleuters en stimuleert hun ontwikkeling , dit zou niet mogen afhangen van wel of niet een thema. Een thema bepaalt toch geen druk , indien wel heb je gewoon de lat voor jezelf te hoog gelegd en wil je alles uitvoeren wat je voorbereid hebt ... Af en toe nemen wij ook een 'go with the flow dag ' gewoon om te zien wat kleuters nu echt boeit en om een thema samen met de kleuters op te starten

Reageren
t

tessa

25 oktober 2018

ik heb vorig jaar een dagje nascholing gehad over themaloze week, ben er direct voor gewonnen, je kan leerdoelen die je niet gemakkelijk in 1 of ander thema ingevuld krijgt eens aanbrengen, je geeft jezelf wat ademruimte en geniet weer wat meer van het individuele contact met de kleuter, ik heb een kast met dozen gemaakt voor de zandbak ( eentje met auto's , eentje met natuurlijke materialen, eentje met playmobile mannetjes en diertjes, eentje met voorwerpen met gaatjes, eentje met zandloper en zoekmateriaal , en het gewone speelgoed , schepje , emmertje...)
ook heb ik een kastje gemaakt met waterverf en benodigdheden, allerlei papier, potjes lijm( witte , behangerslijm, lijmstift, schaartje, kartelschaar, en materialen zoals keukenrol, karton, dopjes, pluimpjes ...;
kleuters die willen kunnen steeds creatief bezig zijn, als ze nog zin hebben buiten de gewone (meestal)opgelegde crea activiteiten.
nu zou ik nog de bouwhoek willen onderhanden nemen ( volgend schooljaar)
in een klas heb je zoveel te doen, al de doelen die gekoppelt zij aan activiteiten dat het gewoon soms eens leuk is om "vrij" te zijn en zo werk je ook aan taal, stimuleer je ook samenspel, kan je ook zorg op maat geven , ik ben voorstander maar weet er misschien nog niet voldoende van, op zoek naar nog een nascholing ;)

Reageren
P

Petra

1 oktober 2019

Deze week een themaloze week ingelast na de propvolle maand september...wat een verademing. Maandag hebben we volop geobserveerd en meegespeeld. We reflecteerden op het einde van de dag en daar kwamen toch wat leuke ideetjes uit. Waar er weinig betrokkenheid was stuurden we bij door kleine veranderingen...de winkel werd samen met de kleuters heringericht, voor de muziekhoek maakten we een opruimkaart ...we zagen veel meer waar het fout liep. Eigenlijk heb je eens tijd om mee te spelen en je kleuters beter te leren kennen.Ik speelde mee met een verlegen kindje uit de klas, het was echt fijn. Anders is het altijd hollen naar je verrijkte hoeken en ondertussen je aanbod begeleiden. Ik raad het iedereen aan om dit af en toe eens te doen!

Reageren
A

A

14 december 2020

Zelf heb ik al meerdere keren themaloos gewerkt. Toch blijf ik het moeilijk vinden wat betreft de doelen daaromtrent betreft. Waar kan ik nascholingen vinden hierover? Iemand suggesties?

Reageren

Laat een reactie achter