Leerlingen met leesmoeilijkheden hebben vaak een leerstoornis zoals dyslexie. Maar leerlingen kunnen ook zonder duidelijke oorzaak moeite hebben met lezen. Als een kind beseft dat lezen moeizaam gaat, is het minder gemotiveerd om een extra ‘inspanning’ te leveren. Terwijl lezen niet alleen inspannend, maar vooral ontspannend hoort te zijn. Lezen: lastig én leuk. Maar hoe?

1. Hoge, bereikbare doelen stellen

Het leesaanbod technisch te sterk vereenvoudigen is niet zinvol voor zwakke lezers. Dat werkt juist demotiverend. Daag de kinderen voldoende uit, laat hen af en toe iets moeilijks doen. Bewaak daarbij dat kinderen niet het gevoel hebben: ik kan het niet, ik haak af. Varieer in soorten boeken: alleen luisterboeken is geen goed idee. Vertrek vanuit een growth mindset, want falen is een kans om te groeien.”

2. Hulpmiddelen inzetten

“Waarom zouden we kinderen met dyslexie of leesmoeilijkheden vragen om 5 boeken per jaar te lezen? We zien dat ze zo een afkeer krijgen van lezen. Laat hen 1 boek lezen en verder met luisterboeken werken. De Luisterpuntbibliotheek heeft een groot aanbod Daisy-boeken voor de jeugd. Te veel leraren moeten nog worden overtuigd van het nut van luisterlezen. Nochtans zorgt luisterplezier voor meer lezers.”

Niet elk kind heeft op elk moment extra ondersteuning nodig. Check daarom of het kind begrijpt wat er van hem of haar wordt verwacht. Lees de vragen voor aan wie daar nood aan heeft.”

3. Op maat van de leerling

“Elk kind heeft eigen interesses. Ga samen met de leerling op zoek naar een drijfveer die hen motiveert om te blijven oefenen, te blijven lezen. Soms verliezen kinderen ook hun leeshonger omdat de boeken te stom zijn. Daarom laat je kinderen beter boeken kiezen die ze écht willen lezen. Orden boeken dus liever per thema en niet per leesniveau.”

4. Een leesbeleid op school

“Bij leesbevordering draait alles om leesplezier en leesfrequentie. Veranker een leesbeleid in je schoolproject. Beperk de kansen tot lezen niet tot vrijblijvende momenten buiten de lesuren. Je kan er als school bijvoorbeeld voor kiezen om elke dag 15 minuten vrij lezen te integreren in je lestijd. Een dagelijks leesritueel van een kwartier krikt de lees- en taalvaardigheid van kinderen enorm op.

En betrek de ouders zo veel mogelijk bij allerlei leesactiviteiten (bv. leesouders, verteltassen, infoavond voorlezen …) zodat de leesmicrobe ook thuis een leesvirus aanwakkert. Ouders zijn de belangrijkste motor om kinderen te motiveren om te lezen.”

5. Rijk, aantrekkelijk en recent boekenaanbod

“Voor een recenter aanbod kan je samenwerken met de stadsbibliotheek. Zij lenen dikwijls boekenkoffers uit. Zorg voor een gevarieerd aanbod: zoekboeken, weetjesboeken, actieverhalen, realistische verhalen, moppenboeken, strips …”

“Presenteer de boeken op een aantrekkelijke manier. Voor zwakke lezers is het belangrijk dat je de boeken frontaal zet omdat je hen zo helpt met de eerste stap van lezen, de kaftoriëntatie.”

Professor Annemie Desoete van de Universiteit Gent en lector aan de Arteveldehogeschool is gespecialiseerd in onderzoek naar leerstoornissen.

Danielle Daniels is zelfstandig nascholer in leesbevordering.