Wiskunde in 1B: betere cijfers door sterk samenspel met PAV

“Toegepaste wiskunde brengt onze leerlingen uit de B‑stroom verder”, stelt de vakgroep wiskunde in avAnt Provinciaal Onderwijs vast. Na mindere peilingsresultaten bundelt die wiskunde en PAV tot 1 krachtige leeromgeving waarin de transfer tussen theorie en praktijk voortdurend gemaakt wordt.

Femke Van Goethem voor de klas — **Femke Van Goethem, leraar B-stroom:** “Onze aanpak verfijnen we met wetenschappelijke onderbouw: we doen niet aan losse flodders”

Femke Van Goethem, leraar B-stroom: “In 2019 schudden de peilingstoetsen het team wakker. Ik was toen nog geen leraar. Wat ik ervan weet: onze B-stroom-leerlingen maakten er geen puinhoop van. Ze scoorden op wiskundige domeinen als getallenleer en hoofdrekenen behoorlijk, op meetkunde minder.”

“Tegenover andere, vergelijkbare scholen kampeerden onze leerlingen in de grijze middenmoot. De vakgroep wilde hoger mikken. Samen met een pedagogisch begeleider bij POV (Provinciaal Onderwijs Vlaanderen) en een onderzoeker bij STEP (Steunpunt Toetsontwikkeling en Peilingen) ging ze door de schoolfeedback. Uit die data destilleerden de collega’s inzichten. Wat doen we al goed? Waarom scoren we minder op meetkunde en hoe doen we daar beter?”

Tijd om neer te dalen

Femke Van Goethem: “In die ambitieuze vakgroep maakte ik als starter mijn entree. Het toekomstbeeld dat ze aan de tekentafel ontworpen hadden, kreeg al stevig vorm. Handboeken en didactiek gingen onder de loep, de vakken wiskunde, Nederlands en PAV werden geclusterd tot 1 krachtige leeromgeving. Dat alles met externe begeleiding en wetenschappelijke onderbouw, want we doen niet aan losse flodders.”

“Die vakkencluster helpt ons vandaag nog altijd om de leerstof beter op elkaar af te stemmen. Procentberekening bijvoorbeeld: we introduceren dat tijdens de wiskundeles met directe instructie en 100 lege vakjes, we lopen luidop door de stappen die je moet maken en we oefenen. Later in de week passen leerlingen die kennis ook toe in PAV. 75% van onze klas sport wekelijks, over hoeveel leerlingen gaat het dan? Of we interpreteren percentages in een artikel over verslavingen. Zo krijgt de leerstof door veel levensechte oefenkansen meer tijd om neer te dalen.”

“Tussen de theorie van procentberekening in wiskunde en de toepassing in PAV lagen vroeger tientallen pagina’s en enkele maanden. We dachten als leraar te snel: de oppervlakte berekenen, dat kennen ze toch nog? Maar leerlingen verloren het verband uit het oog, de oefeningen liepen soms voor geen meter.”

Theorie uit wiskunde maanden later toepassen in PAV, liep soms voor geen meter
Femke Van Goethem
leraar B-stroom

Wiskunde zit overal

Femke Van Goethem: “Omdat abstracte theorie nu meteen functioneel wordt, zuchten leerlingen minder vaak ‘waarom moeten we dat kennen?’ Dankzij de directeur die uren PAV na elkaar roosterde, kunnen we theorie ook toepassen buiten het klaslokaal. Wiskunde zit echt overal: in het stadspark, in hun kledij, in hun smartphones. Dat besef doet ze meer openstaan om een stukje theorie te doorgronden.”

“We schakelen leerlingen ook als tutors in. Gaat meetkunde je goed af, dan mag je klasgenoten helpen. Bij hoofdrekenen krijgt een andere leerling die kans. Geloven dat je iets onder de knie kan krijgen, is cruciaal voor alle leerlingen in alle vakken. Maar zowel bij wiskunde als in 1B speelt het misschien nog een tikje extra. Te vaak hoorden die leerlingen al dat ze het niet kunnen.”

Nu Nederlands

Femke Van Goethem: “De peilingen van 2022 bevestigen dat onze keuzes voor wiskunde lonen. Daarom adviseert onze pedagogisch begeleider ons om enkele pijlers door te trekken naar Nederlands. Taallessen nog functioneler maken. Maar ook: de theorie frequent herhalen in de cursus en veel oefenen.”

“Dat doen we nu bij sterke en zwakke werkwoorden. Leerlingen vallen anders snel terug in oude gewoontes: bijna alles zwak vervoegen. En schrijfopdrachten – geen topper bij onze leerlingen – laten we zeker niet vallen. We werken geregeld met schrijfkaders en mikken tegen juni op een zelfstandige e-mail waarbij niet elke zin start met ‘en’ of ‘ik’.”

“Het Nederlands van onze leerlingen versterken rendeert ook voor wiskunde. Onze school telt veel anderstalige leerlingen voor wie de talige wiskunde een harde noot is. Rekensommen vinden ze niet per se moeilijk. Maar in vraagstukken doet zelfs een woord als ‘winst’ ze wankelen: wat is dat precies?”

Femke Van Goethem bij een leerling in de klas — **Femke Van Goethem, leraar B-stroom** “Talige wiskunde is een harde noot. Een woord als ‘winst’ doet sommige leerlingen al wankelen.”

Voorkennis activeren

Femke Van Goethem: “Feedback uit peilingen en andere toetsen waaraan we deelnemen zijn spiegels voor onze werking. Zo zien we ook de centrale toetsen. Wanneer een rapport komt, kijk ik dat als vakgroepverantwoordelijke eerst met de campuscoördinator in, daarna neem ik het mee naar mijn collega’s. Het helpt ons als we straks de cursussen actualiseren en uitdokteren hoe we na wiskunde ook voor Nederlands de brug met PAV versterken.”

“Maar we kijken ook breder dan de toetsen. Een collega gaf een vorming over effectieve leerstrategieën. Dubbel waardevol: merken dat je al veel toepast – tutors, herhaling en directe instructie – en toch nog iets nieuws ontdekken: nog vaker voorkennis activeren.”

“We passen nu voortdurend woordstrategieën toe: ‘Je snapt ‘verfilming’ niet? Maar welk woorddeel herken je wél?’ En we benutten voorkennis om op te bouwen naar complexere leerinhoud. Democratie: een moeilijk maar hyperrelevant concept, zeker met de verkiezingen. ‘Wie is de baas van onze stad’, vragen we eerst. Dan schieten er wel vingers in de lucht. Soms gaat het goedbedoeld even mis. ‘De burger-meester’, splitst een leerling. ‘Geeft die les aan McDonalds-medewerkers’?”

Samenwerken rendeert

Femke Van Goethem: “Cruciaal voor onze aanpak in de B‑stroom: intens samenwerken en geloven dat je als team met onderbouwde keuzes het verschil maakt voor je leerlingen. We staan met 3 leraren PAV in de vele klassen van de eerste graad. Daarbinnen verdelen we de 10 PAV-uren in 1 klas telkens over 2 verschillende collega’s.”

“Dat vraagt van de directie veel roosterwerk, van ons een pak overleg, open deuren en omgaan met feedback. Gelukkig rendeert samenwerken op veel vlakken: van cursus opstellen tot krachtige leeromgeving uitbouwen. Zijn we nu gelanceerd? Dat hopen we: onze leerlingen staan in elk geval positiever tegenover wiskunde en lijken de materie beter te beheersen. Maar dat volgen we de komende jaren zeker verder op.”

Bart De Wilde