"Omdat ik voortdurend toets, is iedereen mee"

Christophe Keyenberg (Heilig Graf, Turnhout) benut de kracht van toetsen elke les. “Ik start altijd met 5 minuten voorkennis activeren, en Quizlet gebruiken we in de klas én op afstand.” Expert Kristel Vanhoyweghen (ExCEL) legt uit waarom je leerlingen leren uit elke oefentoets.

*Dit artikel werd gemaakt in de coronatijd. Het kan daarom beelden met mondmasker of maatregelen bevatten die vandaag niet meer van toepassing zijn.

toetsen effectieve leerstrategie_portret Christophe — **Christophe Keyenberg:** “Elke les start met 5 minuten voorkennis activeren”

Christophe: “Mijn bso-leerlingen willen met mensen werken. Voor theorie lopen ze minder snel warm, merk ik tijdens mijn lessen pedagogie. Bovendien bouwt de stof steeds op: in september breng ik begrippen aan die ze in mei nóg nodig hebben. En ik heb geen examen om af te dwingen dat ze die leerstof zelf opfrissen.”

“Hoe krijg ik iedereen mee? Ik toets voortdurend. Elke les start met 5 minuten voorkennis activeren. Leerlingen beantwoorden een aantal vragen over voorbije lessen individueel of met de think-pair-sharemethode. Eerst zelf nadenken, dan je kennis samenleggen met je buurman en tot slot delen met de hele klas. Mijn leerlingen schieten niet in een kramp bij het zinnetje ‘pak maar een blaadje papier’.”

“Ze mogen fouten maken, en die momenten tellen niet mee in hun beoordeling. Na die vliegende start zijn ze echt sneller mee met de leerstof die volgt. Op het einde van elk hoofdstuk haal ik een ganzenbordspel boven. Met vragen over dat hoofdstuk én de hoofdstukken ervoor. Alle vragen door elkaar.”

Mijn leerlingen schieten niet in een kramp bij het zinnetje ‘pak maar een blaadje papier’.
Christophe Keyenberg
leraar secundair

“Een viertal jaar geleden polste ik bij collega’s: hoe pakken jullie dat aan, leren leren? De antwoorden waren vaag. Mijn collega’s zetten me met plezier op weg, maar het viel me op hoe we toch allemaal ons ding deden. En ik bleef met een grote honger zitten: ‘Wat werkt nu echt?’ Ik las me in, paste inzichten toe in mijn les. Eerst dacht ik: help, al mijn lessen de vuilnisbak in. Bleek dat de basis altijd bruikbaar bleef, enkel de aanpak moest anders.”

“Je kan niet meteen met élke strategie aan de slag. Dus zette ik mijn tanden eerst in toetsing. Quizlet is dagelijkse kost in mijn lessen, zowel in de klas als op afstand. Ik haal energie uit online tools ontdekken, maar je kan even effectief toetsen zonder die toeters en bellen. Na 4 jaar experimenteren durf ik wel zeggen dat ik dat in de vingers heb.”

“De moeilijkste stap: je leerlingen overtuigen om ook thuis kleine toetsmomenten in te bouwen en leerstof regelmatig te herhalen. Ze vonden met veel moeite een bepaalde strategie, of niet. Na al die moeite is het logisch dat ze zichzelf vertellen dat die aanpak werkt. Daarom leg ik heel concreet uit wat ik doe, en waarom ik dat doe. Mijn leerlingen voelen dat ze de stof beheersen en zien dat ik een plan heb. Goed voor mijn zelfvertrouwen, voor hun motivatie en voor onze samenwerking.”

Leerstrategie: gebruik toetsing

Kristel Vanhoyweghen: “Christophe toetst non-stop. Niet om te evalueren, maar als leermoment. Niet na, maar tijdens het leren. Onderzoek toont aan dat die leerstrategie erg krachtig is. Met elke vraag graven zijn leerlingen in hun geheugen om kennis boven te halen. Kahoot, wisbordjes of ‘neem een blaadje papier en schrijf op wat je nog weet van de vorige les’, allemaal even doeltreffend voor retrieval practice. Extra winst haal je met feedback. Als je hiaten aanvult, misverstanden wegwerkt en juiste antwoorden duidt.”

“Als je toetsing zo sterk met je aanpak verweeft, zijn leerlingen meer bij de les. Tegelijk slinkt hun angst voor echte toetsen en schenk je ze meer inzicht in hun leerproces. Thuis zetten leerlingen toetsing wel in na het leren – laten zich door mama of papa ‘opvragen’ – maar zelden tijdens het leren. Moedig ze aan om ook thuis sneller hun boek te sluiten. ‘Noteer wat je weet’, ‘vertel het aan de kat’. Die aanpak levert op termijn meer winst op dan dat ene hoofdstuk nóg eens lezen.”

Meer weten? Expert Tine vertelt in deze video waarom je van elke toets slimmer wordt.

Seppe Goossens