Vlaanderen
Klasse.be

Actueel

Moet bijles de leerachterstand tackelen?

  • 8 januari 2021
  • 4 minuten lezen

Door de leervertraging na corona stijgt de vraag naar remediëring. Kan een school die extra uren instructie zelf aan, of mag ze doorverwijzen naar buitenschoolse bijles? Pedro De Bruyckere: “Bijles kan soms een oplossing zijn. Maar kijk verder dan het betalende circuit.”

Portret Pedro De Bruyckere
Pedro De Bruyckere: “In andere landen krijgen kinderen met een hogere sociaal-economische status (SES) meer bijles dan kansarme kinderen, maar in België is het omgekeerd.”

Hoeveel leerlingen trekken op bijles? Zijn daar cijfers over?

Pedro De Bruyckere: “Cijfers voor Vlaanderen zijn er voorlopig niet. Om te weten of bijles binnen het betalende circuit sterk toeneemt, kan je de omzet van privé-organisaties bestuderen. Hier en daar lees je dat online bijles boomt. Door het afstandsonderwijs tijdens corona ligt de drempel waarschijnlijk wat lager. Je moet je niet verplaatsen voor een uurtje bijles, je volgt het gewoon achter je computer. Maar internationaal onderzoek bracht aan het licht dat digitale bijles vaak nog niet hetzelfde niveau haalt als fysieke bijles. De leraar moet de les online extra goed uitdenken.”

“Naast de commerciële aanbieders is er ook een ‘zwart’ circuit, leraren die een centje bijverdienen door bijvoorbeeld kinderen van vrienden bij te spijkeren. Moeilijk dus om de omvang van de bijlessector volledig in kaart te brengen.”

“Is logopedie ook bijles, vraagt men soms. Eigenlijk niet. Maar als je als leraar ook inhoudelijke verwachtingen hebt van de logopedist, wordt de grens dun. Geen goed idee, respecteer elkaars rol.”

Kan je Vlaanderen vergelijken met andere landen?

Pedro De Bruyckere: “In Angelsaksische landen is bijles al langer booming business, maar volgens het Nederlandse Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) geven Nederlandse gezinnen op 20 jaar tijd 8 keer zoveel geld uit aan bijles en studiebegeleiding. In een Britse studie uit 2017, gebaseerd op PISA-data van 2015, blijkt België het OESO-land met het minste bijles. Hoe dat komt? Dat we weinig uitsluitingsmechanismen kennen, verklaart dat een stukje: Vlaamse leerlingen moeten geen goede cijfers voorleggen om naar het hoger onderwijs of zelfs naar een gerenommeerde school in het secundair te stappen. De druk om bijles te volgen is daarom minder hoog.”

“En nog een opvallende vaststelling: in andere landen krijgen kinderen met een hogere sociaal-economische status (SES) meer bijles dan kansarme kinderen, maar in België is het omgekeerd.”

Verkleint bijles in België dan de ongelijkheid?

Pedro De Bruyckere: “Bijlessen krijgen soms de bijklank ‘onderwijs voor de elite’. Dan reduceren we het tot de soms peperdure privébijlessen. Maar daarnaast bestaan gratis initiatieven zoals de buddywerking die verschillende lerarenopleidingen organiseren. Leraren in spe begeleiden een aantal uur 1-op-1 kinderen met leerachterstand.”

“Tijdens corona vingen buddy’s nog meer dan anders kwetsbare leerlingen op. In scholen ontstonden extra huiswerkklassen. En vrijwilligersorganisaties zoals Uilenspel geven al jaren gratis huiswerkbegeleiding. Dat het helpt, toont een onderzoek van Jens Dietrichson en collega’s aan. ‘Tutoring’, 12 tot 20 weken extra instructie, apart of in groepjes van maximaal 5 kinderen, kan heel efficiënt zijn bij kinderen met een lage SES.”

Organiseren scholen de extra instructie beter zelf?

Pedro De Bruyckere: “Met die ethische kwestie zit ik zelf gewrongen. We gaan ervan uit dat betaalde bijles de ongelijkheid vergroot tussen kansrijke en kansarme kinderen. Maar ooit vertelde een directeur me dat hij wel kan leven met de privézwemlessen. ‘Ouders van rijke kinderen betalen buitenschoolse les, zo kan onze turnleraar zich concentreren op de andere kinderen’.”

Bijles kan een oplossing zijn, als de leerling eerst alle remediëringstrajecten op school doorliep

Pedro De Bruyckere

“In 2016 stelde het Katholiek Onderwijs dat bijles de taak van de school is. In principe sta ik daarachter. Maar vandaag kampen heel wat leerlingen met leerachterstand door corona en het afstandsonderwijs.”

“Leraren en scholen zitten al op hun tandvlees en slagen er niet altijd in om iedereen bij te spijkeren. Volgens een recente peiling van Teacher Tapp met 1403 respondenten raadde een derde van de leraren secundair en een kleine helft van de leraren lager al gratis bijles aan. 42% van de leraren secundair gaven leerlingen de raad om te betalen voor bijles. Het gaat vaker om leraren aso dan tso of bso. En zelfs in het kleuteronderwijs adviseerde een derde van de respondenten al eens gratis bijles en 17% een betalende vorm. Daar kan ook logopedie onder vallen, of andere vormen van zorg. Maar die hoge cijfers zijn wel opmerkelijk!”

“Bijles kan een oplossing zijn, als een leerling eerst alle remediëringstrajecten van zijn school doorliep en met achterstand blijft kampen. Anders hol je de rol van onderwijs uit. Ik kan me inbeelden dat het lerarentekort het nog moeilijker maakt om binnen de lesuren te differentiëren en ondersteunen. Maar systematisch doorverwijzen naar bijles buiten de school kan de negatieve beeldvorming over onderwijs nog versterken.”

Grijpen ouders meer naar bijles als het onderwijs minder sterk staat?

Pedro De Bruyckere: “Naast corona zetten berichten over het dalende onderwijsniveau en het lerarentekort ouders aan om hun kind buitenschoolse les te laten volgen. Maar evengoed willen ze voor hun kinderen zo veel mogelijk kansen ‘hamsteren’ via ‘opportunity hoarding’. Ze sturen hun kind naar een bijlesbureau zodat het uitblinkt in een vak. En omdat hun kind meer kans heeft om door het toelatingsexamen arts of tandarts te raken.”

“Mag er marktwerking zijn door privé-organisaties? Ja, maar je hebt een probleem als een leraar meer verdient als privéleraar dan in een publieke school, zoals in sommige Aziatische landen. Dan jagen we misschien nog meer leraren uit het reguliere onderwijs. Terwijl we die keihard nodig hebben om alle kinderen de nodige kansen te bieden op school.”

Femke Van De Pontseele

Voeg dit artikel toe aan je bewaarde artikels

Log in om te bewaren


S

Soetkin Bulcke

10 januari 2021

Ik begrijp hoe langer hoe minder waarom er toch zo gretig over die leerachterstand wordt gesproken. Moeten onze kinderen als enigen de gevolgen van de crisis al midden in de crisis oplossen? Dit is wreed. Bovendien verhoog je juist het verschil tussen arm en rijk door maar de hele tijd over de leerachterstand te blijven doorbomen. Ik snap echt niet dat pedagogen en onderwijsbeleid dit niet inzien. In de ons omringende landen zijn ze hier niet mee bezig, daar zijn ze bezig met gezond blijven, mentaal en fysiek. Dat zou de strijd van het moment moeten zijn, ook in het onderwijs.
https://www.tijd.be/opinie/algemeen/laten-we-wat-milder-zijn-voor-onze-schoolgaande-jeugd/10274448.html

Reageren
J

Jan Royackers

14 januari 2021

Scholen die op zoek zijn naar extra buddy's en tutors voor leerlingen met leerachterstand kunnen terecht op www.leerbuddy.vlaanderen.

Reageren
I

Indra

28 april 2021

Wat is nu de moraal van het verhaal? Ik lees hier geen heldere conclusies. Dit artikel laat me in verwarring achter.

Reageren

Laat een reactie achter