Een ex-OKAN-leerling in mijn klas. Wat nu?

Jaarlijks stromen enkele duizenden ex-OKAN-leerlingen door naar het regulier onderwijs. Ze maken een turbulente periode door en torsen taal- en vaak ook leerachterstand. “Tijdens die inhaalrace kunnen ze alle hulp gebruiken”, vertelt vervolgschoolcoach Inge Vandewalle. Ze reageert op 5 vaak gehoorde bekommernissen.

*Dit artikel werd gemaakt in de coronatijd. Het kan daarom beelden met mondmasker of maatregelen bevatten die vandaag niet meer van toepassing zijn.

Bekijk de video: Zo maken OKAN-leerlingen de overstap naar het regulier onderwijs

Zit een ex-OKAN-leerling wel op zijn plaats in het regulier onderwijs?

Inge Vandewalle,vervolgschoolcoach en ondersteuner binnen het provinciale netwerk van Vlaams-Brabantse OKAN-scholen: “Er is geen ‘perfecte’ plaats voor een OKAN-leerling. Na een jaartje OKAN kennen ze ongeveer 2500 Nederlandse woorden, een gemiddeld schoolhandboek telt 16.000 woorden. Dat is een enorme kloof maar die overbruggen de leerlingen het snelst in het regulier onderwijs, leert wetenschappelijk onderzoek.”

“Leerlingen zitten er tussen leeftijdsgenoten, ze leren andere vakken dan alleen Nederlands en zien opnieuw een toekomst. Dat motiveert ze en bevordert hun integratie. Na hun OKAN-jaar, moeten leerlingen echt wel doorstromen in het secundair. Met het OKAN-team zorgen we ervoor dat ze in de meest geschikte studierichting terechtkomen.”

Halen ex-OKAN-leerlingen het klasniveau naar beneden?

Inge Vandewalle: “Tijdens het OKAN-traject leren we de leerling goed kennen. We peilen uitgebreid naar zijn interesses, testen zijn vaardigheden en voorkennis en praten met zijn ouders. Al die informatie helpt ons om een geschikte vervolgrichting te vinden.”

“Voor de ex-OKAN’er daar start, mag hij op snuffelstage om te proeven van de nieuwe richting en de nieuwe school. Pas als dat voor iedereen een succes is en elkeen de slaagkansen ziet, zet de klassenraad het licht op groen. Zijn ze meteen helemaal mee? Inhaken op het klasniveau vraagt hoe dan ook tijd. Maar de échte eindmeet ligt niet op het einde van het schooljaar, wel na hun schoolcarrière. Met tussentijdse meetpunten per jaar en graad.”

Inhaken op het klasniveau vraagt hoe dan ook tijd. De eindmeet ligt niet op het einde van het schooljaar
Inge Vandewalle
Teaching & Coaching & Projects

Hoe vind ik als leraar voldoende tijd om een ex-OKAN’er extra te ondersteunen?

Inge Vandewalle: “Ex-OKAN-leerlingen komen je klas binnen met een taal- en vaak ook leerachterstand. Maar tijdens hun inhaalbeweging sta je er niet alleen voor. Een vervolgschoolcoach bekijkt met jou graag hoe je de lessen en toetsen zo toegankelijk mogelijk maakt voor ex-OKAN’ers . In heel wat scholen kan de leerling terecht bij een taalcoach en zijn er huiswerkklassen. Een ex-OKAN’er kan bovendien een flexibel traject volgen. Een vak dat niet essentieel is voor zijn studierichting, kan vervangen worden door extra uren Nederlands.”

Meer tijd naar een ex-OKAN-leerling is minder tijd voor mijn andere leerlingen?

Inge Vandewalle: “Heel veel technieken die je hen kan aanreiken, zijn gewoon nuttig voor de hele klas. Denk aan taalrijk lesgeven, lessen visueel maken of leerstof herformuleren, dat helpt iedereen vooruit. De meeste ondersteuning aan ex-OKAN-leerlingen zit vervat in brede basiszorg. Is ‘verhoogde zorg’ toch aangewezen, dan kan je een aantal niet-essentiële lesinhouden schrappen.”

“Leraren zijn soms bang om een uitzondering te maken voor ex-OKAN’ers: ‘Is het wel fair tegenover andere leerlingen?’ Ik snap hun bezorgdheid, maar we vragen leerlingen toch ook niet om hun bril af te zetten tijdens een toets? Waarom twijfelen we dan wel of ex-OKAN’ers woordenlijsten mogen gebruiken?”

Ex-OKAN’ers hebben vaak veel meegemaakt. Vragen ze niet veel mentale ondersteuning?

Inge Vandewalle: “Veel ex-OKAN-leerlingen dragen inderdaad ook een zware mentale rugzak mee. Sommige komen uit oorlogsgebied en hebben alles moeten achterlaten, andere volgen hun ouders die om professionele redenen naar hier kwamen. Ze maken hoe dan ook een rouwproces door.”

“Ook hier wachten hen soms verantwoordelijkheden die hun leeftijdsgenoten niet hebben. Ze moeten soms vertalen voor hun ouders, centen binnenbrengen in het gezin of zorg dragen voor jongere broers of zussen. Die zaken maken het voor ex-OKAN-leerlingen extra moeilijk om te focussen op school. Een veilige en stabiele schoolomgeving is daarom heel belangrijk. Het gevoel gewoon leerling te kunnen zijn, kan bevrijdend werken.”

7 lestips:
goed voor ex-OKAN’ers én je hele klas

Visualiseer tijdens je les: hoe meer, hoe liever. Gebruik afbeeldingen, zet gebaren of andere vormen van non-verbale communicatie in, projecteer het lesmateriaal op het bord, werk met schema’s en presentaties.
Spreek traag en duidelijk. Probeer te herhalen in andere woorden. Laat leerlingen de leerstof aan elkaar vertellen.
Werk met buddy’s: koppel een ex-OKAN-leerling aan een andere (sterke) leerling.
Laat leerlingen een woordenboek of -lijst bijhouden met vakspecifieke of moeilijke woorden en overloop die maandelijks individueel of klassikaal. Laat hen die ook gebruiken tijdens een toets of examen.
Geef duidelijk aan welke leerstof ze moeten kennen voor een toets of examen én welke niet.
Licht toetsen en examens mondeling toe zodat de leerling de vragen zeker begrijpt. Geef de leerling de kans om verduidelijking te vragen.
Geef mondelinge feedback na een mindere toets. Zo leren ze uit hun fouten.

Dit artikel kwam tot stand in een samenwerking tussen Veranderwijs en Klasse. Veranderwijs wil innovatieve onderwijspioniers samenbrengen en inspireren. Kriebelt het bij jou ook om iets nieuws uit te proberen? Op www.veranderwijs.nu kan je ideeën vinden en uitwisselen.

Berber Verpoest

1 reactie ingeklapt

Karen Nys

12 december 2022

Beste mevrouw Vandewalle
Beste medewerker van 'Klasse'

We moeten OKAN-leerlingen steunen en ervoor zorgen dat ze zo snel mogelijk in het reguliere onderwijs hun weg kunnen vinden. Dat vind ik een evidentie.

In de tekst lees ik de volgende zin: 'Ik snap hun bezorgdheid, maar we vragen leerlingen toch ook niet om hun bril af te zetten tijdens een toets?' Dat is echter totaal naast de kwestie.

Begrijp me niet verkeerd. Ik heb er geen moeite mee dat ex-OKAN-leerlingen bijvoorbeeld een woordenboek gebruiken om opdrachten of toetsen te maken, integendeel. Kunnen we echter ophouden met vergelijkingen te maken die niet opgaan? Ik lees en hoor ze zo vaak en ze houden geen steek.

Vriendelijke groeten

Karen Nys

Reageren

Mieke Santermans

13 december 2022

Dag Karen,
Bedankt voor je reactie. We horen altijd graag wat er bij onze lezers leeft of welke vragen onze artikels oproepen.
Of de vergelijking met een bril terecht is of niet, daar kan je over discussiëren.
In elk geval merk ik dat jij je als leraar afvraagt wat leerlingen nodig hebben om tot leren te komen. Dat lijkt me inderdaad de essentie.
Heel mooi om te lezen, dat jij dat zelfs evident vindt.
Vriendelijke groet,
Mieke van Klasse

Reageren