Hoe vertel je kinderen dat een dierbare overleden is?

Een leraar of leerling van de school is overleden. Je weet dat het een grote schok zal zijn voor de kinderen. Hoe vertel je het hen? Klinisch psycholoog Manu Keirse geeft 10 tips om het slechte nieuws te vertellen en samen te verwerken.

10 tips

1. Verzwijg het slechte nieuws niet.

Je kan er beter over praten voor dat de leerlingen het zelf ontdekken.

2. Neem de kinderen dicht bij je.

Toon ze ook dat je ze niet alleen laat. Maak er een samen-moment van.

3. Zoek een aanknopingspunt voor kinderen:

“Je weet dat Marcel na school graag ging basketten op het buurtplein”.

4. Wees duidelijk, zorg dat het bericht overkomt:

“Gisteren heeft hij een ongeluk gehad, hij was onmiddellijk dood”. Gebruik geen ingewikkelde zinnen, hou het helder en duidelijk.

5. Je mag gerust je tranen laten zien.

Kinderen mogen zien dat jij het ook moeilijk hebt. Als je er maar voor zorgt dat je jezelf en de situatie onder controle hebt. Toon je eigen gevoelens van boosheid of angst. Kinderen spiegelen zich aan volwassenen. Wat jij doet, is ‘normaal’.

6. Antwoord op alle vragen.

Schrik niet van vreemde vragen (“Moet hij nu aarde eten”, “Heeft hij het nu koud?”). Vertel geen leugens. Geef toe dat je niet op alle vragen een antwoord weet. Het is misschien moeilijk om iets als zelfmoord uit te leggen, maar het is nog erger dat over te laten aan de verbeelding van kinderen.

7. Neem tijd om te luisteren naar de gevoelens van je leerling(en).

Zeg ze dat je bij hen blijft en voor hen zal zorgen. Blijf ook letterlijk in de buurt. Laat ze voelen dat je er voor hen bent.

8. Geef de kinderen de kans om afscheid te nemen.

Goede vrienden zijn onvervangbaar. Stel je leerlingen vragen en luister naar wat ze nodig hebben. Ze kunnen een tekening maken, een brief schrijven, meegaan naar de begrafenis … Spreek erover, maar forceer niets. Vaak mogen kinderen niet mee naar het stervensbed. Een laatste groet brengen kan nochtans helpen de realiteit te aanvaarden.

9. Houd herinneringen in stand.

Doe niet alles weg wat aan het verdriet herinnert. Een foto in de klas is een gelegenheid om erover te praten. Het is ook een teken dat wie weg is, niet vergeten is. Verdriet kan lang duren en verdwijnt nooit helemaal.

10. Praat in de klas regelmatig over gevoelens.

Wie een sfeer schept waar kinderen terechtkunnen met àl hun gevoelens (blij, bang, boos, kleine verdrietjes), zorgt ervoor dat ze ook groot verdriet makkelijker kunnen verwerken. Praat ook over de dood. Een dode vogel in het park, bloemen die verwelken … Er zijn veel aanleidingen om te tonen dat de dood bij het leven hoort.

3 reacties ingeklapt

Kleuterjuf

18 november 2016

Ja EERLIJKHEID tegenover het kind van om 't even welke leeftijd is een must.
Het spreekt vanzelf dat je het taalgebruik aanpast aan de leeftijd van het kind,doch verzwijg niets en spreek zeker niet over 'slapen' noch over een 'koude grafput in de aarde'.
Spreek respectvol over het overlijden.
De dood is niet gelijk aan slapen.
Het kind kan bang worden om 's avonds te gaan slapen.
Jongere kinderen projecteren nl alles op hun eigen leven.
Voor een kind dat nog niet eerder in aanraking kwam met een overlijden in de familie kan een rustig bezoekje aan het kerkhof een inleiding worden.
Wandel es rustig rond en bekijk alles.
Vertel wat er gebeurt met de overledene na de dood : de kist, de begrafenis,het graf,de crematie,het crematorium,de eventuele asuitstrooiing ed.
Laat het kind zeker meegaan nr de begrafenis en laat het alles stap voor stap mee 'beleven'.
Het zal mss voor de volwassenen niet makkelijk overkomen,doch nadien win je er als volwassene bij daar het gebeuren minder vragen bij het kind zal oproepen omdat het kind alles vanuit zijn eigen persoon kon meemaken.
En tenslotte : blijf altijd spreken over het geliefde familielid , het liefst bij een foto zodat het kind de visuele voorstelling kan blijven behouden.

Reageren

Lauren de Bruijn

15 januari 2018

Ik ben er het helemaal mee eens dat het belangrijk is om de kinderen de kans te geven om afscheid te nemen! De oma van mijn man is net overleden, en nu zijn we aan het organiseren van de uitvaart. Ik zal ervoor zorgen dat ik wat tijd neem om mijn kind te vertellen dat de oma overleden is en hem een kans te geven om afscheid te nemen!

Reageren

Mieke Cocquyt

25 oktober 2020

Nergens wordt er gesproken over “hoe leg je uit aan een kleuter of jong kind wanneer je familielid gecremeerd word” ? De verbrandingsoven, de as ...?
Bezorgde oma

Reageren