Verbetert je gesprekken met leerlingen en ouders

Download hier de 6 ezelsbruggetjes (A4/PDF)

“Met deze ezelsbruggetjes maak ik leraren bewust van hun communicatiestijl. Iemands zin afmaken, meteen een oplossing geven … is menselijk. Vaak komt het voort uit goede bedoelingen: we willen de ander helpen.”

“Maar het geeft onduidelijke communicatie. We denken dan vanuit ons beeld van de leerling of ouder, in plaats van ze écht spreekruimte te geven. Waardoor zij zich onbegrepen voelen en het soms botst.”

“Wie bewust communiceert, komt tot diepere gesprekken. In de klas, op het oudercontact en zelfs in de supermarkt.”

Hoe communiceer je verbindend?

1. Wees een OEN: open, eerlijk en nieuwsgierig

“Natuurlijk kies je als leraar zelf hoeveel je prijsgeeft. Maar als je niet oprecht bent, voelen leerlingen dat direct. En door zelf nieuwsgierig te zijn, stimuleer je hun onderzoekende houding. Ook ouders willen graag een mens tegenover zich. Iemand die kwetsbaar is en geïnteresseerd in wat ze vertellen.”

2. Smeer NIVEA: niet invullen voor een ander

“Je kan niet in het hoofd van een ander kijken. Dus weet je nooit 100% zeker wat die gaat zeggen. Maak daarom geen zinnen af. En stel geen suggestieve vragen, waarin het antwoord al verborgen zit. Die zijn gebaseerd op jouw aannames, niet op de persoon zélf.”

3. Denk aan ANNA: alles navragen, niets aannemen

“ANNA en NIVEA hangen samen. Vraag eerst na of je de ander goed hebt begrepen. Pas daarna vraag je door. Anders stuur je het gesprek in een bepaalde richting, met het gevaar dat je gesprekspartner en jij op 2 verschillende sporen belanden.”

4. Laat OMA thuis: oordelen, meningen en adviezen

“Als je té snel oordeelt, sta je minder open voor wat de ander werkelijk zegt. Een oplossing werkt alleen als een leerling of ouder er zelf achter staat. En misschien zitten ze helemaal niet te wachten op jouw goede raad, maar willen ze gewoon een luisterend oor.”

5. Maak je DIK: denk in kwaliteiten

“Als jij aan het woord bent, spreek dan positief en oplossingsgericht. Focus niet op wat misloopt, maar kijk wat wél lukt. En benoem dat expliciet. Dus niet: ‘je hebt hard gewerkt’, maar ‘het was een goed idee om de leerstof samen te vatten’.’

6. Gebruik LSD: luisteren, samenvatten en doorvragen

“LSD vat de vorige stappen samen. Wie de ander laat uitpraten, onbevangen luistert, begrip checkt en oplossingsgerichte vragen stelt, communiceert verbindend.”

Puck Lamers is onderwijsadviseur bij het Nederlandse adviesbureau Onderwijs Maak je Samen en specialist in leergesprekken. De 6 ezelsbruggetjes komen aan bod in het boek Leergesprekken in een notendop, dat ze samen met collega Martine Creemers schreef.