Stel groepjes slim samen

“Duidelijke groepsrollen helpen om elke leerling te laten participeren. Zoals de voorzitter, de materiaalman, de verslaggever, de presentator, de bemiddelaar … Geef leerlingen bij een eerste project een rol vanuit hun sterktes of laat ze zelf kiezen. In een volgende fase kan je roteren, zodat iedereen leert om ook rollen op te nemen die minder evident zijn.”

“Belangrijk is de vraag of de groepsleden complementair zijn. 5 creatieve chaoten die luchtkastelen bouwen: werkt niet. Laat je leerlingen vooraf de kwaliteiten van zichzelf en van klasgenoten benoemen of invullen op kwaliteitsfiches. Wie schrijft goed, wie is een kei in presenteren? Niet evident voor leerlingen om elkaar in te schatten. De ideeënfontein die snapt dat hij het beste rendeert als de leerling naast hem duidelijke lijnen uitzet, kiest bewuster. Bij een eerste groepswerk kan het helpen als leerlingen mogen kiezen. Maar op de werkvloer moet je ook kunnen samenwerken als het niet klikt.”

“Zet je sterke en zwakke leerlingen samen in een groep? Heterogene groepen zijn een meerwaarde, maar recent Italiaans onderzoek bewijst dat de verschillen niet te groot mogen zijn. Anders trekt de sterke leerling gefrustreerd het werk te veel naar zich toe en haakt de zwakke leerling af omdat hij niets bijleert. Zo raakt de groepsdynamiek grondig verstoord. Ook over een culturele mix zijn de meeste onderzoekers het eens. Die maakt de samenwerking op korte termijn niet eenvoudiger, maar in the long run heeft elke partij er baat bij.”

“Bij sommige leerlingen bots je met groepswerk op je grenzen. Samenwerken zorgt onvermijdelijk voor onduidelijkheid en vergt veel interactie. Voor een leerling met bijvoorbeeld ASS kan dat enorm stresserend zijn. Bij beheersbare projecten kan dat een erg leerrijke ervaring zijn. Maar baken bij grote projecten zijn taken duidelijk af of geef een individuele opdracht die het groepswerk ondersteunt.”

Maak ruimte voor overleg

“Op tijd ingrijpen, het probleem benoemen voor de etterbuil openbarst en zoeken naar oplossingen: dat is jouw taak. En toon je leerlingen hoe ze constructief overleggen. Wat geldt voor je leerlingen, is voor jou en je collega’s even belangrijk: stem goed af met elkaar. Niets zo vervelend als leraren die tegenstrijdige feedback geven.”

“Vraag geregeld schriftelijke verslagen om de vorderingen op te volgen. Zo vang je een hoop vliegen in 1 klap. Wie doet wat tegen wanneer? Je geeft leerlingen – zeker als je voor een sjabloon zorgt – een houvast om gestructureerd te overleggen. En leerlingen ontdekken hoe je verslag uitbrengt. Iets wat ze in elke job van pas komt. Daarom is het belangrijk dat elk groepslid elke taak oefent. Tot slot is een logboek ook nuttig om onderhuidse problemen te detecteren.”

Betrek leerlingen bij de evaluatie

“Geef naast het groepswerk altijd een taak waarop je een individueel cijfer kan geven. Laat ze bijvoorbeeld eigen conclusies trekken over het groepswerk. In elke groep vind je leerlingen die voor zichzelf de lat hoger leggen dan anderen. Die prestatie moet je erkennen om te vermijden dat gemakzuchtige leerlingen meesurfen op de werkkracht van anderen. Je kan zelfs op je examen een vraag over het project stellen.”

“Laat bij groepswerk niet enkel je eigen oordeel meetellen. Onderzoek is duidelijk: leerlingen kunnen elkaar prima evalueren, al op jonge leeftijd. De cijfers die ze elkaar toekennen leunen bovendien dicht aan bij je eigen oordeel.”

“Aan peerevaluatie hangen voorwaarden vast. Laat leerlingen met elkaar in dialoog gaan vóór ze elkaar cijfers toekennen. Feedback is belangrijker dan punten. Zo staan ze meer open voor kritiek en hebben ze minder de neiging om hun oordeel te verbloemen of aan vriendjespolitiek te doen. Elkaar punten toekennen hou je beter anoniem. Op papier of met een online tool zoals Teammates, Peergrade of Additio. Zo voelt iedereen zich veilig genoeg om kritische feedback te geven.”

“Als de groep daar rijp voor is, kunnen je leerlingen elkaar ook in onderling overleg cijfers toekennen. Dat werkt het best als je de groepsscores laat vertalen naar individuele scores. Concreet: als je groepscijfer 7/10 is, geef je aan een groep van 5 in totaal 35 punten (7×5) die ze onder elkaar verdelen, maar wel met een limiet, bijvoorbeeld -2 of +2 punten. Een leerling kan dan 9/10 krijgen als een andere een 5 krijgt, of 2 groepsleden een 6.”

“Bij projectwerk beoordeel je vaardigheden en complexe competenties. Denk goed na over je aanpak. Rubrics of checklists met maximaal 7 elementen vormen een betrouwbaar instrument. Bepaal vooraf hoe zwaar elk aspect doorweegt in de evaluatie. En negeer je buikgevoel niet als je rubric een cijfer oplevert dat je niet lekker zit.”

Hoe stel je sterke rubrics op? En wat is het verschil tussen holistische rubrics, analytische rubrics en rubrics for one? Dat lees je hier.

Rubrics zijn steeds een work in progress. Wil je weten hoe sterk jouw rubrics al zijn? Hier vind je een rubric om jouw rubric te evalueren.