Schrik voor wapperende blaadjes, uitgelaten leerlingen of slecht weer tijdens een buitenles? Nele en Katlyne, pedagogisch begeleiders van het IVA Stedelijk Onderwijs Gent, geven jou tips hoe je 8 drempels overwint om naar buiten te trekken met je klas.

“Mijn school heeft geen buitenklas”

Goed nieuws: je hebt geen vaste buitenstek met infrastructuur nodig. Breng samen met je collega’s de leuke buitenplekjes in de buurt in kaart: de speelplaats, een grasperkje om de hoek en de tuin van een nabijgelegen bejaardenhuis. Of start een nieuwe week met een wandeling in de buurt. Vraag je leerlingen wat ze zien, wat hen opvalt. Met deze input kan je meteen aan de slag. Regelmatig een buitenles organiseren? Enkele boomstammen zijn handig om er je klas te verzamelen en je les te starten. Of voorzie waterresistente kussens of matjes om een knusse, droge plek te creëren.

© Jonas Roosens

“Buiten zijn mijn leerlingen zo snel afgeleid”

Eenmalige activiteiten kunnen je leerlingen uitbundig maken. Rooster daarom je buitenles in als vast onderdeel en vertel steeds wat het doel is. Start en eindig je buitenles telkens op dezelfde manier en maak afspraken. Zo weten je leerlingen wat je van hen verwacht. Gebruik ook een duidelijk signaal zoals een fluitje of lied om te verzamelen.

Durf je leerlingen loslaten. Observeer wat ze zien, ruiken, horen, voelen en vertellen. Ook je les loslaten kan en mag. Loop je tijdens jullie zoektocht naar verkeersborden vast op wegwerken? Parkeer dat thema gerust even en geef toe aan hun nieuwsgierigheid over de riolering, het elektriciteitsnetwerk of opgravingen.

“Vaak is het weer te slecht”

‘Slecht weer’ is iets dat vooral volwassenen ervaren. Gebruik de verschillende weersomstandigheden eerder als didactisch materiaal. Laat ze sporen maken in modder, elkaars schaduw tekenen, plassen opmeten, uitzoeken welke dieren tevoorschijn komen als het regent en nagaan hoe vogels gebruik maken van de wind.

Je lesmateriaal beschermen tegen regen of wind? Voorzie klemborden of prik papier op lange satéstokken. Schrijf met wisstiften op schrijfbordjes of plastic hoesjes waarin je een papier schuift. Met wasknijpers, touw of tape hang je gemakkelijk lesmateriaal op. Stoepkrijt tovert elk stuk beton om tot een schrijfbord.

© Katoo Peeters

“Er zijn altijd leerlingen die geen geschikte kleren of schoenen dragen”

Slecht weer bestaat niet, alleen slechte kleren. Vertel ouders dat geschikte kledij en schoenen nodig zijn. Voorzie op school laarzen of pantoffels voor in de klas. Via een oproep bij ouders of de kringwinkel leg je een handige reserve aan. Raad (via de ouders) leerlingen aan om verschillende bovenlaagjes aan te trekken. Zo vermijd je dat ze het buiten te koud of binnen te warm hebben.

“Ik heb geen tijd want ik moet mijn leerplan halen”

Een buitenles vraagt niet altijd iets extra’s. Je kan je leerstof geven zoals binnen, maar dan in een buitensetting. Of je kiest een actieve werkvorm voor leerstof die zich net leent om buiten te geven. Franse woordenschat kan je inoefenen met ‘ren je rot’, maaltafels herhalen met estafette, werkwoorden vervoegen door een insect te observeren en te benoemen wat het allemaal doet in de derde persoon enkelvoud. Door buitenactiviteiten te vermelden op het rapport, toon je dat je ze belangrijk vindt.

© Emilie Bonjé

“Een buitenles vraagt veel voorbereiding”

Begin met een laagdrempelige, eenvoudige buitenles en gun jezelf wat inlooptijd. Houd het simpel. Beperk sleuren met te veel kant-en-klaar materiaal. Spaar tijd door multi-inzetbare werkvormen te kiezen die voor elk vak werken. Gebruik tips en inspiratie van leraren met ervaring in buitenlessen.

“Buiten zijn meer risico’s”

Onderzoek door Arteveldehogeschool bewijst dat kinderen die regelmatig risico’s nemen, die ook beter leren inschatten. Zo vinden er net minder ongelukken plaats. Je kan ook op zoek naar natuurmama’s of -papa’s die een extra oogje in het zeil houden tijdens je buitenles.

© Emilie Bonjé

“Ouders willen liever les in de klas”

Als je kiest voor buitenonderwijs, neem je ouders best vanaf het begin mee in het ‘waarom’. Vertel of toon met foto’s hoe zo’n buitenles eruit ziet. Of laat je leerlingen dat zelf doen via een tekst of tekening over de buitenles. Stel ouders ook gerust en vertel dat de buitenles in de meest veilige omstandigheden plaatsvindt.
 
 

Dit artikel ontstond in samenwerking met Katlyne De Leye en Nele Le Loup van de Pedagogische Begeleiding van het IVA Stedelijk Onderwijs Gent. Tijdens hun vormingssessies en collegagroepen komen leraren samen om elkaar te inspireren over buiten les geven.