"Burn-out voorkomen begint al in de kleuterklas"

Een ruzie op de speelplaats, een moeilijk afscheid van mama of papa. Stress is onvermijdelijk, ook in de kleuterklas. Maai Huyse, praktijkonderzoeker aan de UCLL, onderzocht hoe je kleuters daarin kan ondersteunen. “Als je kleuters weerbaarder maakt tegen stress, verminder je het risico dat ze later een burn‑out oplopen.”

Bekijk de video kleuters weerbaar maken tegen stress

Begin bij jezelf

Maai Huyse: “Kleuters spiegelen hun leraar. Wanneer je ontspannen voor de klas staat, is de kans groot dat kleuters ook kalm en alert zijn. Start dus bij je eigen stress als je die van je kleuters wil inperken.”

“Doe een check-up voor je de klas binnenstapt: ‘hoe voel ik mij op dit moment?’ Ben je overprikkeld na een drukke ochtendspits? Of ervaar je een energiedip na de middagpauze? Zoek uit welke strategieën je activeren of kalmeren, zodat je optimaal geprikkeld voor de klas staat. Want niet alleen stress, ook kalmte is besmettelijk.”

Scan je klaslokaal

Maai huyse: “Felgekleurde muren, plastic speelgoed, een muffe geur en schuivende stoeltjes: een kleuterklas is erg rijk aan prikkels. Een hele schooldag lang werken die onderhuids in op je kleuters. De energie die ze daaraan verliezen, stoppen ze niet in leren.”

“Scan daarom je klas en gebruik daarbij al je zintuigen: wat zie je, hoor en ruik je? Heb je die prikkels nodig, of kan je een aantal stressoren uit de weg ruimen?”

“Een prikkelarme kleuterklas met kalme kleuren en materialen is geen saaie klas. Als de muren niet schreeuwen, springen de elementen die je tijdens je les introduceert meteen in het oog. Zo verleg je de aandacht naar prikkels die ertoe doen.”

Geef taal aan prikkels en emoties

Maai Huyse: “Kleuters hebben niet de taal om aan te geven dat ze over- of onderprikkeld zijn. Geef ze woorden of beelden waarmee ze kunnen vertellen hoe ze zich voelen. Zijn ze rood en hevig als een tijger? Of blauw en sloom zoals een slak?”

“Door geregeld even stil te staan bij hun emoties leren kleuters bij zichzelf in te checken. Op een prikkelmeter in je klas kunnen kleuters aangeven hoeveel stress ze voelen.”

Herkader het gedrag van kleuters

Maai Huyse: “Kleuters tonen met hun gedrag of ze over- of onderprikkeld zijn. Stelt een kind ‘stout’ gedrag, of uit het daarmee zijn stress? Geef als leraar niet te snel een label en herkader probleemgedrag als mogelijk stressgedrag. Welke prikkels dragen bij aan het gedrag en hoe kan je die stressoren verminderen?”

Leer kleuters zichzelf reguleren

Maai Huyse: “Breng kleuters in contact met verschillende strategieën om te activeren of te kalmeren. Op die manier ontdekken ze wat voor hen werkt op welk moment.”

“Maak een hoek waar kinderen zelfstandig kunnen experimenteren om hun stressniveau te reguleren. Is het te druk? Misschien helpt het om muziek te luisteren. Heeft een kleuter nood aan activering? Dan kan een bewegingsopdracht helpen. Reflecteer samen of de strategie werkte.”

Meer weten? Kalm in de klas is het resultaat van praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek van de afdeling Research & Development aan de UCLL. Op de website vind je tal van praktische tips.

Robin De Vries