Vlaanderen
Klasse.be

Zo doen zij het

Energie besparen in stapjes maakt het betaalbaar voor je school

  • 3 mei 2022
  • 6 minuten lezen

Nu gas- en elektriciteitsfacturen overkoken, is energie besparen een hot item. Basisschool Sint-Catharinacollege in Moerbeke doet het in stapjes: met de opbrengst van de zonnepanelen vervingen ze de verwarming, en die betaalde de nieuwe verlichting af. “Onze technische cel monitort de renovaties in alle vestigingen. Daardoor heb ik een pak minder zorgen”, zegt directeur Tanja.

Hoe leg je de eerste steen van een grootschalig energieproject?

Tanja Van den Driessche, directeur scholengroep B (Moerbeke, Viane, Galmaarden): “Een energiezuinige renovatie in een bestaand gebouw is niet evident. Je kiest niet zomaar een verwarmingsinstallatie, er gaan veel berekeningen en denkwerk aan vooraf. Beter minder zonnepanelen op de goede plaats, dan een te grote installatie, bijvoorbeeld. En enkel met je werkingsbudgetten, kom je er niet.”  

Sofie Punnewaert, medewerker technische cel:  “Gelukkig kan je heel wat subsidies en externe partners combineren. Via het project ‘Overal stroomversnellers’ van de Vlaamse Overheid, kregen 3 van onze basisscholen in Moerbeke, Onkerzele en Zarlardinge 33.000 euro. In die scholen was de dakstructuur en elektriciteit conform, een voorwaarde voor de subsidie. Zo ontstond een groen samenwerkingsverband tussen die 3 vestigingen en onze secundaire school, buiten onze klassieke scholengroepen om. Onze overkoepelende technische cel ondersteunt ze bij het energieproject. Stad Geraardsbergen en de coöperatie Denderstroom injecteerden een som en we konden ons “energieproject” starten. 

“Na een energiescan van Denderstroom, en met inspraak van de technische cel, beslisten we om eerst zonnepanelen te plaatsen. Die verlagen de energiefactuur, zodat we een potje konden aanleggen: een ‘rollend energiefonds’. Het bespaarde geld herinvesteren we in nieuwe maatregelen, zoals stookruimtes en relighting en relamping. Je start klein, maar toch zie je op 5 jaar tijd een enorme verbetering.”

Energie besparen: Sofie Punnewaert en Tanja Van den Driessche
Sofie Punnewaert (links), medewerker technische cel: “Dankzij onze zonnepanelen konden we onze verwarming vervangen.”

Zijn zonnepanelen de makkelijkste eerste stap?

Sofie Punnewaert: “Doorgaans komen zonnepanelen pas op het einde van de rit, maar wij werkten omgekeerd. Zonnepanelen genereren een 100% zekere besparing zonder technisch risico. Die besparing kan je onmiddellijk herinvesteren. De installatie werd heel goed berekend: welk basisverbruik is er altijd, ook tijdens de vakantie, en wat komt erbij tijdens het schooljaar? De panelen leveren de meeste energie tijdens de zomervakantie. Dan is de school dicht, maar dankzij onze terugdraaiende teller stroomt de elektriciteit naar het net én merken wij het verschil in onze energiefactuur.”  

 “Een drietal maand later herdachten we de verwarming, want we hadden nog 2 installaties op luchtverwarming. Echt een ongezonde energievreter. Met een premie van Fluvius lieten we gas aanleggen en we plaatsten hoogrendementsketels. Zo gingen we van 3 naar 2 stookplaatsen, en kwam er ruimte vrij voor een zorglokaal. Onze CO2-uitstoot daalde volgens de berekeningen met 17%.”

Verstoren die grotere renovatiewerken je schoolwerking niet? 

Sofie Punnewaert:  “Die gaan door tijdens de schoolvakantie. Een school ligt dan niet stil. Het vervangen van de verwarmingsinstallatie duurde 3 weken, in juli 2020. Tegen 1 september was het gebouw weer operationeel en gepoetst. Doordat we vaak met dezelfde aannemer werken, bedingen we lagere groepsprijzen, maar winnen we ook tijd: de aannemer is vertrouwd met de werken en kent de specifieke veiligheidsmaatregelen, bijvoorbeeld dat hij niet op de speelplaats mag rijden tijdens de schooluren.”

Nieuwsbrief Schooldirect op smartphone

Ontvang de nieuwsbrief Schooldirect

Altijd mee met onderwijsbeleid en regelgeving? Inspirerende voorbeelden, duiding en tips?
Elke dinsdag in je mailbox.

Schrijf je gratis in

Hernieuwbare technologieën blijven evolueren. Wanneer investeer je dan het best?  

Tanja Van den Driessche: “Zodra je iets beslist is het technisch al bijna achterhaald. Nu lees je veel over warmtepompen. Maar als je blijft wachten op de ideale oplossing, gooi je nog jaren geld weg aan hoge energiekosten. Met het rollend energiefonds bouw je een spaarpot op om je installaties over een aantal jaar opnieuw te vervangen.”

Sofie Punnewaert: “Ook kleinere ingrepen hebben effect: als je je stookinstallatie goed laat afstellen, verspil je ’s avonds en in het weekend geen energie. Onze stookruimtes steken een tandje bij tussen 6.30 en 15 uur. Daarna schakelt de thermostaat naar een lagere temperatuur.”

Relamping en investeren in LED-verlichting verdien je binnen het jaar terug, want in scholen brandt het licht in de winter een groot deel van de dag. Met ‘relighting’, relamping, noodverlichting met een detector en luxmeter, blijft de energiezuinige verlichting niet branden wanneer er niemand in de klas of passageruimtes is. Er wordt geen energie verbruikt wanneer dat niet nodig is. En ook een nieuwe vaatwasser of koelkast met een A-label verbruiken aanzienlijk minder. Computers en toestellen uitschakelen na school en in vakantieperiodes dringt het sluipverbruik sterk terug.” 

Tanja Van den Driessche, directeur scholengroep B (Moerbeke, Viane, Galmaarden): “Leerlingen zien dat het werkt als scholen, buurtbewoners en bedrijven de krachten bundelen.”

Jullie betrekken leraren, leerlingen en zelfs ouders bij het energieproject.

Tanja Van den Driessche: “Er is een mooie wisselwerking: onze leraren willen dat hun leerlingen klimaatbewuste burgers worden. Ze geven les over hernieuwbare energie. Doordat we die op school ook hebben, zien leerlingen dat energietransitie geen dode letter blijft. Het ecologische nestelt zich hier in de harten en geesten: bij voldoende daglicht zetten we de verlichting uit en in de winter dragen we dikkere kledij, zodat de verwarming een graadje lager kan.”
 
“In de wiskundeles noteren leerlingen meterstanden en zetten die om in grafieken. Die pedagogische componenten vinden wij heel belangrijk. Door leerlingen te laten participeren en te stimuleren maken we het belang van groene stroom betekenisvol. We zetten in op omgevingsonderwijs: wat doet de stad voor ons en hoe kan ik bijdragen aan het milieubeleid in mijn stad?”

“We hopen dat ze ook het economische denkpatroon meenemen van investeren en herinvesteren voor een mooiere maatschappij. Zo leren kinderen dat projecten het best breed gedragen zijn, dat het werkt als scholen, buurtbewoners en bedrijven de krachten bundelen voor groene energie.”

Sofie Punnewaert:  “Het Sint-Catharinacollege heeft momenteel 1 technische cel met 3 collega’s voor haar secundaire en lagere scholen. Zo ontzorgen we directeurs en leraren. We zijn heel aanspreekbaar, ik verzorg bijvoorbeeld ook toezicht en kom op de verschillende campussen. Dan vertellen leraren me naast de projectmatige aanpak van de cel ook over hun klein en grote noden, bijvoorbeeld waar het tocht in hun klas. Dat trachten we bij werken mee te nemen. Maar directeurs moeten geen offertes doornemen en de coöperatie neemt het onderhoud van de zonnepanelen voor haar rekening. Denderstroom monitort de digitale meter op afstand en onderschept snel defecten.” 

“Via Smartschool lieten we ouders weten dat ze een aandeel kunnen kopen bij Denderstroom, om groene projecten te steunen. Participeren kan vanaf 250 euro. De waarde van het aandeel blijft constant, en met wat geluk heb je een jaarlijks rendement van rond de 3%, zoals in 2019. De coöperatie vertelt ons hoe andere scholen het aanpakten. Daar leren we veel van.”

Zie je al iets van de energiezuinige renovaties in je energiefactuur?  

Tanja Van den Driessche: “Door corona hebben we daar geen betrouwbare gegevens over: tijdens de lockdowns waren we niet op school en vorige winter stonden de ramen vaak open. Pas na een volledig normaal schooljaar kunnen we meten wat onze ingrepen opleveren. Doordat we nu een deel van onze energie zelf opwekken, is het rendement zeker hoger dan een paar jaar geleden.”

Wat is de volgende stap in jullie project?  

Sofie Punnewaert:  “De ramen in de gangen zijn nog enkel glas, we bekijken of we kunnen overschakelen naar hoogrendements- of zonwerende beglazing. De basisscholen van Onkerzele en Zarlardinge werden al voorzien van nieuwe ramen en deuren, die expertise nemen we mee.” 

“We onderzoeken of we op de parking laadpalen kunnen plaatsen voor particulieren. Een schoolparking staat leeg buiten de schooluren en de samenleving snakt naar laadpalen voor elektrische wagens. Gebruikers betalen dan een vergoeding aan de coöperatie Denderstroom en aan de school voor onze zonne-energie. We zijn blij zo te kunnen bijdragen als producent van groene stroom.”

Meer weten? 

Femke Van De Pontseele

Voeg dit artikel toe aan je bewaarde artikels

Log in om te bewaren


Laat een reactie achter