Victor Schelstraete: “Passie voor je vak straal je af op leerlingen"

Weinig interesse in de leerstof en een warme maar wankele thuis drijven bokser Victor Schelstraete als jonge tiener de straat op. Daar gaat het snel van spijbelaar naar schoolverlater. Over en uit? Tot de beloftevolle bokser als twintiger een dubbelslag slaat met een Olympisch én een middelbareschooldiploma.

Victor Schelstraete: “Aan de lagere school heb ik vooral mooie herinneringen. Zeker het derde leerjaar was absolute top. Juf Laurence: energie en passie te koop. Ze houdt van haar job en van haar leerlingen, maar laat niet met zich sollen. Bovendien zag ik van rekenen en lezen het directe nut in. Kennis die ik mijn hele leven zou gebruiken. Alles liep goed tot diep in het vierde leerjaar. Toen stief mijn oom plots. Mijn moeder ging stuk van verdriet: haar broer was de rots van onze kleine familie.”

“Mijn vader was nooit in beeld, mijn moeder verdween toen wat naar de achtergrond omdat ze naast een drukke fulltime job het grote verlies moest verwerken. De gevolgen voor mij? Thuis was op dat moment geen fijne, stabiele plek. Een ouder die naast je zit om leerstof op te vragen? De mentale rust om achter een bureau te kruipen? Wat veel kinderen wel hebben, miste ik. Daardoor kelderde mijn motivatie voor school.”

“Steeds vaker sloop ik ’s avonds weg uit onze woning. De straat op. Daar botste ik op andere kinderen uit gebroken gezinnen. Daar vonden we elkaar omdat we dezelfde pijn delen. Niemand lag er wakker van sterke schoolresultaten. Haantjesgedrag en stoere praat, daarmee bouw je status op straat.” 

Dat het in het secundair fout zou lopen, stond in de sterren geschreven? 

Victor Schelstraete: “Eigenlijk wel. Hoe abstracter de leerstof werd, hoe concreter mijn schoolmoeheid. Dat je sommige taaie theorie moet blokken zonder dat je meteen een link met je eigen leven ziet, daar moet je als leerling door. Maar dat lukte me niet. Ik revolteerde, trok me terug in mijn gedachten en deed mijn boeken amper open.”

“Hoe ontsnap ik aan die draaikolk van slechte cijfers en pijnlijke oudercontacten, dat hield me bezig. Spijbelen leek de logische oplossing. Mijn moeder vertrok elke dag voor dag en dauw om de Gentse hotelschool te leiden. Ik kon in bed blijven liggen of met een vriend in de stad rondhangen. Schuldig voelde ik me zeker niet. Onderwijs leek voor mij een doodlopende straat. Waar zou het iemand zoals ik brengen?”

Op straat vinden kinderen uit gebroken gezinnen elkaar
Victor Schelstraete

Riep niemand je tot de orde?

Victor Schelstraete: “Ik was een passant op school. Leraren kenden me nauwelijks. Wat ze vertelden, gleed van me af. Als de school mijn afwezigheden optelde en naar huis belde, startte ik elders opnieuw. Met goede voornemens die ik snel liet varen. 6 scholen telde ik op korte tijd. Een opeenstapeling van ongelukkige keuzes. Een opleiding tot lasser? Waarom niet! Tot ik in mijn werkpak stapte, geen sikkepit zag achter mijn helm en vertwijfeld vroeg of dat normaal was. Tot de vonken in mijn schoenen sprongen en mijn enkels schroeiden.”

“Volgende stop: een deeltijdse opleiding tot zaalverantwoordelijke. Maar dat draaide ook in de soep. Zonder voorbereiding gooiden ze me voor de leeuwen in een stijlvol restaurant. Totale stress omdat ik geen idee had wat een chateaubriand was. En daarna verdwalen in een gigantische zaal en een lauwe lap vlees aan tafel serveren. Horeca bleek niets voor mij, dus rende ik weer weg.”

“Op een bepaald moment werd er ingegrepen en moest ik op time-out. De goede bedoelingen van zo’n maatregel? Ik snap ze. Maar steekt geen enkele expert aan de tekentafel zijn vinger in de lucht? ‘1 dag weg van school kan voor sommige leerlingen wat stress en druk wegnemen. Maar zal dit echt werken voor de meest hardleerse spijbelaars? Vinden die na 1 dag tussen biotomaten, boomstronken en scharrelkippen echt de weg naar school terug?’ Ik zeker niet.”

“De jeugdrechter riep me op het matje: ‘Victor, als je blijft spijbelen, kom je in dikke problemen en kan je geplaatst worden.’ Uiteindelijk kreeg ik op mijn zeventiende nog een allerlaatste kans. Een project waarbij jongeren werk moeten zoeken en in de theorielessen hun sollicitatiebrief opstellen. Onze cv’s waren in een paar tellen klaar. Daarna ging de volumeknop omhoog: samen rappen en lachen. De begeleiders hadden het hart op de juiste plek maar misten autoriteit om een stuurloze groep vrienden bij de les te houden.”

Uiteindelijk stopte je met school, maar niet met studeren?

Victor Schelstraete: “Klopt. Toen ik kort daarna over de Examencommissie hoorde, trok ik de schooldeur achter mij dicht. Daar slaagde ik voor een aantal vakken in de beroepsopleiding. Op mijn achttiende ging ik werken als barman in een dansclub. Het voorlopige einde van mijn studies secundair.”

“Maar later nam ik mijn studies weer op. Als ik tijdens mijn bokscarrière geblesseerd aan de kant stond, kwam telkens de twijfel: haal ik nog mijn beste niveau? Nee? Dan zal dat een zware klap zijn. Maar die klap zal nog meer pijn doen als ik geen diploma heb. Dus volgde ik modules in het volwassenenonderwijs om het diploma humane wetenschappen te behalen. Intellectuele uitdaging combineren met mijn sportcarrière deed deugd. Ik studeerde af en haalde mijn aso-diploma op met mijn trotse moeder.”

Wat had jou als tiener op school kunnen houden, om via het ‘klassieke’ traject een diploma te halen?

Victor Schelstraete: “Moeilijke vraag. Ik aanvaard hoe het liep. Mensen probeerden wel, maar ik wilde als stoere, streetwise tiener gewoon niet gestuurd worden. Tegelijkertijd zat mijn zelfvertrouwen laag omdat ik niet aan maatschappelijke normen voldeed.”

“Maar dat brokkenparcours bracht me uiteindelijk wel in de boksring. Daar vond ik als 17-jarige wat ik al een tijd zocht. Iets wat me bijna obsessief prikkelt. En leermeesters of coaches die me inspireren, uitdagen en in het gareel houden. Toppers die in het wereldje al veel bewezen hebben en natuurlijk gezag uitstralen.

“Wat ook hielp: in de sport stapte ik in de voetsporen van rolmodellen. Via de schoolbanken naar een goede job? That won’t happen, wist ik onbewust. Welke gekleurde dokter, architect of buschauffeur deed het me voor? Ik kende ze niet. Maar topsporters en rappers, die kon ik wel opsommen. Alleen hebben zij hun carrière en roem niet aan betoverende schoolrapporten te danken.”

En toch: een bokser kan niet zonder discipline en doorzettingsvermogen. Prima eigenschappen om het goed te doen op school? 

Victor Schelstraete: “Die eigenschappen brachten me in 2024 op de Olympische Spelen. Supporters zagen mij de kwartfinale verliezen op punten. Maar ik zag mijn overwinning. Want 1 jaar na een geknapte achillespees – een horrorblessure –, torenhoge twijfels en een streng trainingsregime stond ik in Parijs.”

“Dat mijn Spaanse opponent het haalde, accepteer ik. Ook voor hem kostte het bloed, zweet en tranen om daar te geraken. Bovendien: als je verliest, moet je niet kijken naar de scheidsrechters of de tegenstander. Kijk in de spiegel. Deed je er alles voor? Dan kan je jezelf niets verwijten.”

“Discipline opbrengen, nederigheid tonen, werken aan sterke en zwakkere punten: dat lukt me bij het boksen elke dag. Maar als tiener op school kon ik het niet opbrengen. In het volwassenenonderwijs wel. Omdat ik intussen ouder was, omdat ik meer drive had en minder autoriteit nodig had. Je studeert er omdat je wil, niet omdat je moet.”

“Dat ik er goede leraren trof, hielp natuurlijk ook. De fantastische leraar Frans die zelfs vlak vóór haar pensioen moeiteloos haar liefde voor de taal en de culinaire tradities overbracht. Tot in elke vezel geboeid door haar vak, dat straalde ze af op haar studenten. En haar collega van aardrijkskunde die ons leerde dat wereldkaarten een vertekenend beeld geven van de ware omvang van bepaalde continenten. In hun lokalen van een paar vierkante meter ontvouwden ze de hele wereld.” 

Missen we figuren op school naar wie tienerjongens opkijken?
Victor Schelstraete

Intussen lijken vooral jongens het moeilijk te hebben op de schoolbanken. Hoe helpen we hen?

Victor Schelstraete: “Met meer aandacht voor discipline en structuur? Missen we figuren op school naar wie tienerjongens opkijken? Laurences maar ook Samirs die met het juiste morele kompas respect afdwingen. Van wie leerlingen weten: als ik me misdraag, schiet die misschien uit zijn sloffen. En dat wil ik niet. Al mag gezag nooit omslaan in machtsmisbruik. Daar ligt een dunne maar keiharde lijn.”

“Nog een probleem: vandaag zitten veel leerlingen 8 uur aan de schoolbanken. Voor sommigen voelt dat eindeloos. Mij – diagnose ADHD en 1,90 meter groot – deed het zelfs fysiek pijn. Wat extra uren beweging en aandacht voor gezondheid kunnen een pak leerlingen helpen. Dat is ook een goede zaak voor leraren. Want als kinderen voortdurend naar junkfood, snacks en frisdrank grijpen, zakken hun energie- en concentratieverpeil tegen de grond. Een gezonde geest in een gezond lichaam, ik geloof sterk in die balans.”

“Nu: een groep leerlingen voelt zich wel thuis in onderwijs dat een theoretische aanpak op de eerste plaats zet. Hun potentieel moeten we blijven uitdagen, zodat ze dokters, ingenieurs en architecten worden. Die pilaren van onze samenleving hebben we broodnodig. Maar alle andere leerlingen ook. Vinden we meer oplossingen voor wie niet perfect past in het klassieke schoolsysteem? Die leerlingen spreken we te laat op hun talenten aan en daardoor lopen ze van de ene ontgoocheling naar de andere. Sommige doen vervelend of haken af. Maar zijn dat slechte gasten of krapuul, I don’t think so.”

Wat als een jonge bokser in je club foetert op school?

Victor Schelstraete: “Dan zeg ik dat ik zijn pijn, woede of frustratie begrijp. Die gevoelens zijn oprecht. Ik liep er als tiener ook mee. Maar dan voeg ik er wat later aan toe dat een diploma wel een kickstart voor het leven kan zijn, of – zoals na mijn bokscarrière – een vangnet. En vertel ik dat ook leraren zorgen en druk voelen. Gooi daar de stress en pijn van leerlingen bij en je riskeert kampen en conflicten in de klas. Terwijl iedereen wellicht met de beste intenties start.”

“Kan je van elke tiener verwachten dat die ziet dat de meeste leraren hun best doen? Eerlijk, mij lukt het nu pas. En opgroeien in financiële zorgen, agressie of uitsluiting: de meeste leraren ondervonden het gelukkig zelf niet. Nochtans verklaart die achtergrond wel veel van hoe een tiener zich gedraagt. Een jongen die voortdurend venijnige steken uitdeelt? Pas als je bij hem thuis zijn ouders bezig hoort, kan je het echt snappen.”

“We mogen zeker vragen dat leraren hun best doen om elke tiener te begrijpen. Dat ze willen weten wat opgroeien in disfunctionele of gebroken gezinnen met kinderen doet. Ze kunnen daarmee natuurlijk niet alle problemen oplossen, maar het is wel een stap in de goeie richting.”

Stropers worden soms sterke boswachters. Meester Victor of meneer Schelstraete: niets voor jou?

Victor Schelstraete: “Ik trok al een paar keer naar basisscholen om een lesje boksen te geven. Wat me opvalt: kinderen zijn goudeerlijk en hebben geen enkele filter. Toch kan je hen perfect meenemen in de opdrachten en volgen ze met volle aandacht jouw instructies op. Zalige uren! Maar dat betekent niet dat er een fulltime sportleraar in mij zit. Een project coördineren waarbij kinderen extra sportlessen krijgen op school en af en toe zelf de handschoenen aantrekken, dat lijkt me wel iets.”

Check de nieuwe CLB-toolbox ‘Schooluitval’ die scholen wil ondersteunen bij de aanpak van problematische afwezigheden.

Bart De Wilde