Vlaanderen
Klasse.be

Duiding

Wat is pesten?

  • 28 januari 2016
  • 3 minuten lezen

Wat betekent pesten precies? Wat is het verschil met plagen? Waarom pesten jongeren en kinderen? En welke vormen bestaan er?

Definitie van pesten

Pesten is gewelddadig en meestal herhaald gedrag van 1 of meer personen, met de bedoeling om de andere(n) te kwetsen. De schade kan psychologisch, seksueel, lichamelijk of sociaal zijn.

Wie wordt gepest, kan zich meestal niet verdedigen. Er is sprake van een ongelijke (of als ongelijk ervaren) machtsverhouding tussen diegene die pest en de gepeste.

Plagen gebeurt spontaan en duurt niet lang. Het gaat vaak om humor en aandacht vragen. Bij plagen zijn beide partijen gelijk aan elkaar. Het is niet altijd leuk, maar zeker nooit bedreigend.

Redenen voor pestgedrag

Kinderen en jongeren die pesten, zijn op zoek naar macht. Die proberen ze te verkrijgen door anderen te viseren. Ze laten zich leiden door hun perceptie wanneer ze een slachtoffer zoeken.

Ze verantwoorden hun gedrag vaak tegenover zichzelf en vinden allerlei redenen om te pesten:

  • De manier van spreken of houding.
  • Slechte of net té goede schoolresultaten.
  • Etnische afkomst: huidskleur, geloof, taal …
  • Socio-economische factoren: beroep ouders, armoede …
  • De vriendenkring.
  • Een uitzonderlijke mentale of lichamelijke eigenschap: heel intelligent, flaporen …
  • Het voorkomen of de kledij.

Pesters rekenen erop dat de leerlingen in de buurt (omstaanders) niet tussenbeide komen of net meedoen. Dat kan door hun voorbeeld te volgen, of door het pestgedrag nog te versterken met gelach, gejuich …


Vormen van pesten

Pesten gebeurt in levenden lijve of via elektronische, geschreven of andere kanalen. Het neemt verschillende vormen aan:

  • Verbaal pesten, bijvoorbeeld: kwetsende opmerkingen maken, schelden, dreigende taal gebruiken, haat zaaien …
  • Fysiek pesten, bijvoorbeeld: slaan, schoppen, duwen.
  • Materieel pesten, bijvoorbeeld: materiaal van anderen beschadigen of stelen.
  • Sociaal en relationeel pesten, bijvoorbeeld: uitsluiten, roddels of geruchten verspreiden.

Elektronische vormen van pesten noemen we cyberpesten. Dat gebeurt onder meer via computers, gsm’s en smartphones, tablets en spelconsoles. Voorbeelden zijn:

  • Een webpagina of blog waarop diegene die pest zich voordoet als iemand anders.
  • Het gebruik van iemands identiteit om in zijn of haar naam online inhoud en berichten te verspreiden, bijvoorbeeld via Facebook.
  • Beledigende, kwetsende of bedreigende foto’s, video’s of persoonlijke gegevens van iemand. Die worden gepost op een socialenetwerksite, naar andere personen doorgestuurd via een app of gepubliceerd op een website.

Geen ‘standaard’ pestgedrag

Bij pesten gaat het doorgaans om herhaald gedrag. Toch kan ook een eenmalige gebeurtenis een grote impact hebben op het slachtoffer. De gepeste kan namelijk gebukt gaan onder de impliciete dreiging dat het pesten opnieuw zal gebeuren. Hij of zij wordt dan bang of leert juist om bang te zijn.

Ook de duur van de pesterijen verschilt. Soms vinden ze plaats over een korte periode, soms houden ze een langere periode aan. Hoe dan ook: in veel gevallen zijn ze gepland en systematisch.

Wie wordt gepest, krijgt meestal te maken met een optelsom van verschillende pestvormen. Zo versterkt cyberpesten in veel gevallen het offline pesten. Dat maakt de radeloosheid bij de slachtoffers nog groter, want ze voelen zich nergens meer veilig.


Bron: ‘Werken aan een verbindend schoolklimaat‘ van het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming.

Tinne Deboes

Voeg dit artikel toe aan je bewaarde artikels

Log in om te bewaren


A

Anoniem

7 april 2016

Iedereen is tegen pesten, maar toch komt het vaker voor dan je denkt. Vooral op school zijn kinderen kwetsbaar. Ondanks het feit dat het pestprobleem nooit volledig zal verdwijnen, kan je er wel iets tegen doen. Zowel de leraren als ouders en kinderen zelf moeten actie ondernemen om dit probleem op te lossen. Uiteraard is er geen standaard oplossing voor pesten maar ik tracht, ook uit eigen ervaring, een aantal tips aan te reiken (Onderwijs Vlaanderen, 2016).

Ik ben van mening dat de belangrijkste stap die je moet zetten, als je zelf gepest wordt, is erover praten. Vaak voelen kinderen zich uitgesloten en gekwetst waardoor ze het liever geheim houden. Een vertrouwenspersoon is de juiste manier om het pestprobleem aan te pakken. Deze persoon kan zowel een ouder, leerkracht of iemand anders zijn. De school heeft hier een belangrijke rol in, aangezien zij ervoor moeten zorgen dat de leerlingen weten bij wie ze terecht kunnen bij pestgedrag. Vervolgens kan de leerling zelf beslissen wie als vertrouwenspersoon kan fungeren. De manier waarop je daarmee praat maakt niet uit, zolang je het maar doet.

Als ouder kan je ook een belangrijke inbreng hebben bij de oplossing van een pestgeval. Je bent immers ook betrokken partij door de betrokkenheid van je kind. Er bestaan drie verschillende situaties namelijk, je kind wordt gepest, je kind is bijstaander of je kind pest zelf. Uiteraard is de inbreng van de ouders afhankelijk van de soort situatie. Als je kind gepest wordt is het belangrijk dat je als ouder rustig blijft en je niet laat leiden door emoties. Probeer te wijzen op de mooie en sterke kanten van je kind omdat het zelfvertrouwen vaak ver te zoeken is. Vervolgens tracht je een manier te vinden om het pestprobleem bespreekbaar te stellen op school. Als je kind een bijstaander is kan je al gemakkelijker praten over de situatie. Probeer in te spelen op het gevoel van je kind door de gevolgen voor het slachtoffer aan te kaarten. Vervolgens bekijk je samen op welke manier je kind zijn verantwoordelijkheid zou kunnen opnemen. Uit eigen ervaring kan ik zeggen dat bijstaanders een grote invloed kunnen hebben bij het oplossen van pesten. Afkeurend gedrag is veel beter dan toekijken of meelopen. Als je kind zelf pest is het belangrijk dat je als ouder het pestgedrag ten zeerste afkeurd. Probeer je kind in de plaats te stellen van het slachtoffer en hem/haar doen inzien dat deze praktijken tot veel verdriet en pijn kunnen leiden (Ouders van waarde, 2013).

De leerkracht is de persoon die het snelst pestgedrag opmerkt en heeft dus een belangrijke rol. Belangrijk is dat de leerkracht ingrijpt bij een pestgeval. Niet slechts één keer, maar elke keer dat je het ziet. Desnoods leg je de les even stil en neem je de tijd om een klasgesprek te houden. Tijd besteden aan pesten in het algemeen zorgt voor toegevoegde waarde. Het moet duidelijk zijn voor de leerlingen dat pesten niet kan en ook niet getolereerd wordt in de school. Want vergeet niet, voorkomen is beter dan genezen (Rickandie, 2014).

Reageren
J

Jemoeder

10 oktober 2019

Mee eens

Reageren
L

Liddi

22 oktober 2019

mijn ervaring met pesten op school is dat de school niets doet. Ik heb twee kleinkinderen twee jongens worden beide gepest op school, wat doet de school eraan niets. het oudste kind 10 jaar zegt dat hij niet meer wil leven.
Ik ben eens benieuwd of er ook maar iemand van de vlaamse overheid hierop gaat reageren. lidy

Reageren
M

Mieke Santermans

23 oktober 2019

Beste Lidy,
Pesten komt hard aan en kwetst de hele familie. Heftig dat jouw 2 kleinkinderen ermee te maken krijgen. Misschien zijn er andere mensen, buiten de school, die je kunnen helpen.
. De zorgleraar
. Het CLB dat aan de school verbonden is (contactgegevens staan in schoolreglement)
. CLB chat
. Het oudercomité of de ouderkoepel (verenigt alle oudercomité’s)
. Op www.awel.be biedt een luisterend oor voor kinderen en jongeren: bel gratis nummer 102 of mail naar brievenbus@awel.be of chat tussen 18u en 22u via de website
. De gratis opvoedingslijn: 078 15 00 10 en de website www.groeimee.be helpen ouders
Sterkte!
Mieke van Klasse

Reageren
M

Mia

22 januari 2021

Vaak gebeurt pesten door een directeur zelf. Ik vraag me af of hij of zij ook gecontroleerd wordt op zijn/haar gedrag ?...

Reageren
h

hayat

7 februari 2021

Ik vind dat nuttig

Reageren
K

Kamila

22 april 2021

Pesten gaat ook op het werk door volwassenen. In mijn geval werd ik gepest door 2 collega's. EX-teamleider en houdige teamleider. Andere collega's bemoeide niet mee en reageerde ook niet ze lieten ex teamleider zo doorgaan met zijn gedrag en als uitleg zeiden ze dat hij zo jaren lang was en zo hij is. Ik moet gewoon wenen. Ik heb pesten gemeld bij menageer, bedrijfsarts en aantal keren bij houdige teamleider (die deed met pesten mee).Houdige teamleider deed alleen vervelend tegen me alleen op die dagen wanneer ex teamleider erbij was. Na een dag dat pester bos op me was omdat ik had hem afgesproken of menager begon die weer opnieuw zijn kwetsende grappen en opmerkingen te maken. Zo ging 4 jaar door. Ik spraak hem aan op zijn praatjes die ik niet accepteert, daarna ik probeerde hem negeren, tijdje ik maakte zelfs geen oogcontact met hem om geen reacties van hem te krijgen. Niets werkte. Hij bleef zelf nog zoeken naar confrontatie. Ik weet van verhalen dat ik niet enig slachtoffer ben en er waren zo zeker 5 andere voor me. Ik was psychisch kapot van gedraag van die 2 personen. Ik me helemaal buitengesloten. Vaak ik spraak bijna niemand, ik naam pauze's in mijn eentje. Ik kon niemand vertrouwen en kon ik niemand vertellen wat die pesterijen met mij deed. Ik begon denken dat iets met mij niet goed was. Nu ben ik met contact met huisarts en psycholoog. Eindelijk kreeg ik gevoel dat ik niet schuldig ben maar ook kreeg ik gevoel dat toch zijn mensen op het wereld die ik kan vertrouwen en vertellen over alles wat ik meegemaakt in die bedrif heb. Ik zou graag willen naam van bedrijf bekend maken om andere mensen te waarschuwen maar doe ik dat niet. Ik ben woedend, verdrietig, ik vind zielig voor me dat dit mij gebeurd is, dat ik liet me zo lang kwetsen en kleineren. Ik vraag me waarom ze mij pesten en waarom leidinggevende konden dit probleem niet oplossen.

Reageren

Laat een reactie achter