Elke leraar zijn vak, ook in het basisonderwijs

“Voelen zoveel uren wiskunde beperkend of eentonig voor een leraar lager onderwijs? Zeker niet: je geeft voortdurend andere leerstof, je ziet leerlingen elk op hun manier reageren op je vak, je kan lessen gebruiken om te leren en bij te schaven. Moet ik die oefening morgen anders uitleggen? Een sterkere werkvorm verzinnen? Als de vijfdes moeilijkheden hebben met oppervlakteberekeningen, dan zoek ik uit of mijn herhalingsles in het zesde scherper moet.”

“Ik hou wel van afwisseling en verandering. Werken als vakanker of vakleraar matcht perfect met mijn persoonlijkheid en het boost mijn motivatie. Soms zitten de leerlingen en ik zo diep in de wiskunde dat we de bel nauwelijks horen. Dan is de dag echt geslaagd.”

© Tine Schoemaker

Jouw sterktes, mijn zwaktes

“Afhankelijk van het aantal klassen wijzigt mijn jaarlijkse lesopdracht. Wiskunde is wel altijd mijn rode draad, aangevuld met wereldoriëntatie en wat uurtjes Frans. Cijfers en berekeningen boeien me het meest. In mijn ogen kan wiskunde echt sexy zijn. Er zijn collega’s die dat niet zien. Voor hen zijn vraagstukken louter gestructureerde stappen die naar een oplossing leiden. Ik zie prikkelende denkoefeningen, patronen en klasdiscussies.”

“Creatief schrijven is dan weer helemaal niets voor mij. Ik doe het zelf niet graag, heb weinig inspiratie voor opdrachten en kijk een beetje op tegen het verbeterwerk. Dan ben ik blij dat een collega met een hart voor taal die taak overneemt. En veel beter invult dan ik dat kan. Binnen een vakankerwerking vul je je eigen zwaktes op met de sterktes van collega’s. Zo benut je de capaciteiten binnen een team ten volle. Leerlingen krijgen daardoor niet langer les van een leraar die van alles iets weet, maar van leraren die kunnen uitmunten in een vak.”

“Een vak waar je zelf door gepassioneerd bent, breng je automatisch beter over naar je leerlingen. Je neemt ze mee in een verhaal, ook als ze geen echte wiskunde- of talenknobbel hebben. Maar je zoekt ook uit hoe je moeilijke leerstof op een andere manier kan uitleggen, hoe je leerlingen extra kan uitdagen of remediëren. De uren voorbereiding vliegen voorbij. Bij vakken die ik minder graag voorbereid, tikte de klok veel trager en stond er ‘s avonds veel minder op papier.”

Nood aan afwisseling

“Als ik onze vakankerwerking uitleg aan vrienden met kinderen in het reguliere systeem, klinkt al dat gewissel met klassen best complex. Nochtans verloopt het intussen heel vlot en spontaan, zowel voor leraren als voor leerlingen. En omdat kinderen al wennen aan vakleraren, vraagt de stap naar het eerste middelbaar niet zo’n grote aanpassing. Bovendien werken ze aan hun planningsvaardigheden: ze moeten agenda’s van leraren en vakken matchen. Iets wat ze in het secundair ook moeten doen.”

“Dat afwisselen heeft nog voordelen. Leerlingen vinden het fijn om meerdere leraren te leren kennen. Iedereen vindt wel een leraar met wie het klikt. Verandering van spijs doet eten, afwisseling houdt leerlingen aandachtig. En toegegeven: elke leraar heeft wel eens een slechte dag. Die vibe wil je niet doorgeven aan je leerlingen, maar onbewust doe je dat toch. Doordat leraren voortdurend van klas wisselen, komen leerlingen ook altijd met positievere energie in contact.”

© Tine Schoemaker

Buiten je eigen hokje kijken

“Omdat ik naast wiskunde ook wero en Frans geef, zie ik mijn leerlingen toch nog in verschillende contexten. Zo spot ik snel de leerling die problemen heeft met spelling, ook al geef ik zelf geen lessen Nederlands. En al ligt de expertise om zo’n leerling te remediëren dan wel bij een van mijn collega’s, toch kijken we verder dan ons eigen hokje.”

“Werken met vakankers legt veel nadruk op het cognitieve. Maar naar school gaan is meer dan leren alleen. Als een leerling met iets in zijn maag zit, kan je die als vakanker minder makkelijk de hele dag opvolgen en begeleiden. Onderling overleg vormt daar de sleutel tot succes. Elke 3 weken zitten we samen met de zorgcoördinator zodat we het totaalplaatje blijven zien over de andere vakken én het welbevinden van de leerlingen.”

“Door onze vakankerwerking kunnen we ook onze oudercontacten efficiënter organiseren. Als klastitularis van het zesde kan ik algemene feedback geven en alles duiden voor rekenen, maar voor taal boeken ze beter een afspraak bij mijn collega. Zo kunnen we – als dat nodig is – het grootste deel van een contactmoment toespitsen op het vak waar overleg en bijsturing het meest aan de orde is.”

Kwaliteit boven kwantiteit

“Mis ik het om een klas elk uur van de dag bij mij te hebben? Nee, maar ik kan begrijpen dat niet elke leraar lager onderwijs voor deze werkwijze staat te springen. Als jij liever jouw klasgroep van A tot Z begeleidt, dan loop je vast in onze aanpak met vakankers.”

“Sommige leraren vinden dat het contact met de leerlingen sterker is als je een volledige dag in dezelfde klas staat. Ik ervaar dat zo niet. Zowel met de vijfdes als met de zesdes heb ik nu een goede band, net omdat ik mij kan smijten in wat ik graag doe. En je die leerlingen 2 jaar op rij bij je hebt. Niet het aantal uren samen, maar hoe je ze invult, bepaalt de connectie met je klas.”

“Een vijftal jaar geleden stapten we over van een gewone werking naar vakankers. Zo’n verandering lijkt eerst beangstigend, maar biedt zoveel meerwaarde. Als leraar zijn we er deels zelf verantwoordelijk voor om onze job boeiend te houden. Een vakankerwering biedt voordelen naar planlast en werkdruk, maar ook naar talentontwikkeling en motivatie. Je expert voelen in een vak en daarin blijven groeien: dat is goed voor jezelf én voor je leerlingen.”