Wat is de rol van de zorgcoördinator of leerlingenbegeleider?

© Alexandra Bertels

Urenpakket 

“Sinds dit schooljaar is nog een derde zorgcoördinator gestart. Brecht ondersteunt mij halftijds en volgt enkele klassen op. Grote voordeel: ik kan meer op de klasvloer zijn en leer zo mijn leerlingen beter kennen. Tot nu moest ik af en toe een foto bekijken om te weten over wie het gaat. Niet onlogisch met soms wel 15 klassen onder je hoede. Je streeft natuurlijk naar een goeie verbinding met elke leerling.” 

Prioriteiten 

“Mijn job draait rond 4 domeinen: onderwijsloopbaan, leren en studeren, psychisch en sociaal functioneren en preventieve gezondheidszorg. Hoe je die invult, hangt af van de keuzes die de school maakt. We overleggen daarvoor met het beleidsteam en de zorgcoördinatoren, maar bevragen ook het volledige schoolteam. Zo kiezen we prioriteiten die door iedereen gedragen zijn. Daarna schrijven we samen de zorgvisie uit, maken we schoolbrede afspraken en ontwikkelen we sjablonen die het team houvast geven om de rol van zorgcoördinator in te vullen.” 

“Mijn dag ziet er steeds anders uit. Een leerling die het moeilijk heeft, een leraar die wat vastloopt met begeleiden of coachen, een oudergesprek dat in je kleren kruipt, een toonmoment waar je – als deel van het team – ook de handen uit de mouwen steekt … Als beginnend zorgcoördinator was dat best overweldigend. Intussen leerde ik beter prioriteiten stellen.” 

“Hoe je de rol van zorgcoördinator invult? Mijn tips: leer je school en het team goed kennen, verwacht niet dat je alles meteen kan aanpakken en zorg dat ieders rol duidelijk is. Zo doen de zorgondersteuners binnen ons team bijvoorbeeld het voorbereidende werk bij de bespreking van AVI-testen en de analyse van de LVS-resultaten om er vervolgens met de klasleraren acties aan te koppelen. Terwijl in veel scholen die taak in het bakje van de zorgcoördinator belandt. De job en taken zijn kneedbaar, en duidelijkheid zorgt voor minder frustraties. Daar streven we alleszins naar.” 

Alles is zorg 

“We zetten als team sterk in op brede basiszorg, een preventieve aanpak en routines. Kinderen gaan niet zomaar naar een zorgondersteuner. Een sterke start nemen we altijd klassikaal. Leraren kaderen tijdens overlegmomenten wat ze al probeerden en waarom het al dan niet werkt. Samen zoeken we naar haalbare oplossingen. Werkt een leerling toch apart of in een zorggroepje met een zorgondersteuner als verhoogde zorg? Dan weet de klasleraar exact waarom. Zulke afspraken maken we bewust op schoolniveau en bewaken we samen. Zorg en lesgeven zijn geen aparte werelden, ze vormen 1 geheel.” 

“‘Wat doen ze daar in dat lokaal?’ Die vraag wil ik voor zijn. Duidelijke én verbindende communicatie blijft de sleutel. Regelmatig lichten we op personeelsvergaderingen toe wat we doen. We leren als collega’s van en met elkaar en delen trotsmomenten.” 

“Komt er een leraar ventileren over een leerling, dan kader ik welke stappen we al gezet hebben en wat een volgende stap kan zijn. Mijn hoofdfocus is de leerling, maar de puzzel errond is minstens even belangrijk. Hoe is het voor de leraar? En de ouders? Wie zijn externe partners? Ook dat is zorg. En die kunnen we enkel samen opnemen.” 

“Het team moet voelen dat we niet alleen die collega’s zijn die aandringen om documenten in te vullen. Ons doel is hetzelfde: leerlingen op een kwalitatieve manier onderwijs aanbieden in een klimaat van rust en vertrouwen. Waardering uitspreken vind ik essentieel: benoemen dat ik zie welk mooi werk collega’s dagelijks doen. Ik ben echt trots op ons team.” 

© Alexandra Bertels

Coaching 

“Alle 4 volgen we een groeitraject voor leerlingenbegeleiders bij onze koepel. Wat we zelf al aanvoelden, wordt daar bevestigd: de coachende rol naar leraren is essentieel. Op dit moment zijn we vooral bezig met opvolging van leerlingen en leerlinggesprekken. Fase 1 en 2 van het zorgcontinuüm dus. Daarnaast nemen we in de brede basiszorg nog te veel zaken op. Het effect: in de hoofden van leraren blijft het idee leven dat zorg niet hun taak is.”  

“Een doorlichting van onze begeleiding volgens het zorgcontinuüm bevestigde dat er te veel ad hoc gebeurde. We hebben nood aan een uitbouw van duidelijke systemen: een brede basiszorgbeleid. Dankzij mijn beleidsuren zit ik als leerlingenbegeleider op de eerste rij in dat proces. Samen met de pedagogische begeleidingsdienst werden 3 prioriteiten bepaald: de visie rond leerlingbegeleiding uitwerken, de organisatie volgens het zorgcontinuüm afspreken en de leerlingbegeleiding versterken via de onderwijsleerpraktijk. Onze leraren nemen we in elke stap mee. Want naar een geïntegreerde leerlingenbegeleiding toewerken heeft impact op hun klaswerking.” 

“Ik sta zelf nog voor de klas, zo begrijp ik collega’s beter. Hun twijfels komen vaak voort uit angst: ik zal mezelf meer werk geven en ben al overbevraagd. En ja, wanneer je investeert in zorg levert dat vaak niet meteen tijdswinst op. Maar als je na een tijd lessen kan geven die geen struggle van 50 minuten zijn, is dat een grote overwinning. We blijven daarom samen verder proberen en groeien.” 

Invloed   

“Een leraar die een leerling naar ‘de zorg’ stuurt omdat die slecht georganiseerd is en studeren moeilijk loopt? Dan ga ik in dialoog: kan je als leraar zelf aan de slag met dit of dat materiaal? En misschien hebben alle leerlingen iets aan die ondersteuning? Achteraf bleek dat die collega zich onzeker voelde omdat hij zelf moeite heeft met organisatie. De begeleiding bleek een win-win: de leraar kreeg nieuwe inzichten en de leerling leerde dat ook volwassenen nog zoekend kunnen zijn.” 

“Ik denk dat we weg moeten van een te individuele begeleiding. Loopt een leerling tegen iets aan? Dan kijken we breder: wat zijn onze verwachtingen als school? Hoe gaan we dit aanpakken voor alle anderen die nog volgen. Leerstrategieën bijvoorbeeld: kunnen we die preventief en op een uniforme manier aanbieden voor iedereen? Leerlingen die er moeite mee hebben zijn geholpen, anderen worden bevestigd in hun aanpak.” 

“In deze functie en rol heb je draagvlak nodig om vooruitgang te boeken. Ik mag dingen uitproberen en vraag aan het team om ze mee te testen. Omgekeerd durven mijn collega’s aangeven waar er spanning zit op de klasvloer. Aan starters zou ik meegeven: investeer in je relaties. En lees je in, luister naar podcasts, investeer in navormingen. Weet ook dat je mag groeien: op 1 jaar tijd heb je nog geen duidelijk zicht op deze job.”