Vlaanderen
Klasse.be

Zo doen zij het

Co-teaching: “Het eerste jaar is sowieso experimenteren”

  • 17 april 2017
  • 7 minuten lezen

Het is vrijdagmiddag en de zon schijnt. Er zijn makkelijker momenten om met een klas 13-jarigen aan de slag te gaan. En toch voelen co-teachers Lisa, Bea en Sofie van COOVI in Anderlecht zich rustig in deze 1B-klas*. “Je kan tijd maken voor je leerlingen. En in je eentje heb je zoveel meer aan je hoofd.”

Waarom begonnen jullie met co-teaching?

Sofie Michiels: “Dat had verschillende redenen. Onze onderzoekswerkgroep, waar ik deel van uitmaak, stelde vast dat onze leerlingen niet meer gemotiveerd waren en vaak de lessen stoorden. Uit een bevraging bleek dat voor een deel te liggen aan onze aanpak, die niet meer ‘van deze tijd’ was.”

Lisa Verhelst: “Daarnaast stelden we in de 1B-klas veel verschillen tussen leerlingen vast. We zitten niet alleen in een Brusselse context, maar krijgen ook leerlingen die van het vierde, vijfde of zesde leerjaar komen. En M-leerlingen. Eén en dezelfde les aanbieden aan iedereen was dus niet meer wenselijk; er was nood aan manieren om te differentiëren.”

Bea Beumer: “En er was nog een derde reden. Wij gaven elk afzonderlijk PAV aan dezelfde klassen, 1Ba en 1Bb: Sofie, Lisa en ik elk enkele uurtjes. Door die versnippering was er geen continuïteit. Bij de ene leraar waren de leerlingen met thema X bezig, bij de andere met thema Y. Leerlingen zagen daar geen lijn in. En er zat ook overlap in wat we gaven.”

Hoe verliep de voorbereiding?

Sofie: “Na een tip van de pedagogische begeleidingsdienst gingen we kijken in Prins van Oranje in Diest. We zagen het meteen zitten. Al wisten we dat het een grote aanpassing zou worden. Ons onderzoeksgroepje heeft eerst bekeken: hoe past co-teaching in de visie van de school? In welke klassen starten we? Met welke vakken? Welke teams kunnen we vormen? Hoe gaan we dit jaar na jaar verder uitbouwen? De directeur kwam er af en toe bij zitten om naar de voorstellen te luisteren, maar het is vooral onze pedagogisch coördinator die het traject bewaakt.”

bord met planning voor co-teaching
Bea: “Achteraan in de klas hangt een planningsbord met pictogrammen dat we elke maandag updaten. Zo weten de leerlingen wat we gaan doen en welke werkvorm we gebruiken.”

Lisa: “Ik apprecieerde het heel erg dat de onderzoeksgroep hun voorstel eerst deed aan alle leraren van de eerste graad, met de uitdrukkelijke vraag wie het al dan niet zag zitten om erin te stappen. Elke leraar kon dat zelf beslissen. Uiteindelijk werd pas eind augustus de knoop definitief doorgehakt. Toen wist ik dat ik afwisselend met Sofie en Bea telkens 6 uur PAV zou geven in de samengevoegde 1B-klas. Daardoor was er helaas amper tijd om vooraf grondig te praten over onze principes of om eens bij elkaar in de klas te gaan kijken.”

Hoe pakken jullie de samenwerking aan?

Bea: “Wij besloten om geen handboek meer te gebruiken en al ons materiaal vanaf nul op te bouwen. Erg veel tijd om echt samen te brainstormen en thema’s uit te werken is er niet. We hebben 1 gezamenlijk springuur, maar dat is nipt. We gebruiken elk vrij moment voor overleg: in de gang, tijdens de middagpauze … Ook ‘s avonds bereiden we elk nog veel voor en mailen we. Gelukkig wordt dat volgend schooljaar beter: dan is het materiaal min of meer klaar en kunnen we focussen op het organisatorische.”

Lisa: “Ik geef zelf de volle 12 uur PAV aan 1B en behoud zo het totaaloverzicht. Sofie staat maandag en dinsdag bij mij en Bea de rest van de week. Het is niet zo dat de ene altijd de klassikale uitleg geeft en de andere de ‘zwakkeren’ apart neemt. Dat hangt van de leerstof af: thema’s die je beter liggen, leg je zelf liever uit. We vertrekken ook van onze eigen talenten wanneer we lessen voorbereiden: Bea is taalvaardig, Sofie is creatief en wiskundig en ik focus op de actualiteit.”

Sofie: “Een paar keer per jaar doen we een evaluatievergadering met de pedagogisch coördinator. Dan is er tijd voor reflectie: hoe werken wij samen, hoe kunnen we efficiënter evalueren, wat hebben we al geleerd van elkaar …”

Deden jullie ook infrastructurele aanpassingen?

Bea: “Achteraan in de klas hangt een planningsbord met pictogrammen dat we elke maandag updaten. Zo weten de leerlingen wat we gaan doen en welke werkvorm we gebruiken. Het materiaal hebben we overzichtelijk in kasten geplaatst en gelabeld, er staan een zetel en een grote ronde tafel achteraan in de klas en we veranderden de bankopstelling.”

Lisa: “Ons smartboard hangt vooraan in de klas wat ongelukkig: het is nogal dominant aanwezig en gericht op de hele groep, wat storend is als je les wil geven aan een deel van de klas. We zouden het liever in een wat afgesloten instructiehoek binnen de klas hangen.”

leerkracht in de klas
Lisa: “Ik geef zelf de volle 12 uur PAV aan 1B en behoud zo het totaaloverzicht. Sofie staat maandag en dinsdag bij mij en Bea de rest van de week.”

Sofie: “Met het onderzoeksteam bekijken we voor de volgende jaren welke lokalen het meest geschikt zijn om aan co-teaching te doen en welke we anders moeten inrichten. Dat kost natuurlijk geld, maar daarvoor dienen we subsidiedossiers in.”

Welke voordelen zie je in vergelijking met in je eentje lesgeven?

Lisa: “Ik voel enerzijds dat ik rustiger ben als ik naar 1B ga, omdat ik weet dat we met 2 zijn, mocht er iets niet lukken of mocht ik iets vergeten zijn – materiaal klaarzetten, kopieën nemen, een leerling die een toets moet inhalen … In je eentje heb je zoveel aan je hoofd! Je legt de lat voor jezelf anderzijds hoog, want je weet dat er iemand meekijkt. In mijn 3B-klas gebeurt het soms dat ik een mindere les geef. In 1B dúrf ik dat niet. Je kan het niet maken om niet goed voorbereid te zijn, da’s niet collegiaal.”

Bea: “Ik heb 35 jaar alleen voor de klas gestaan en voelde me daar altijd supergoed bij. Ook vandaag heb ik nog een klas in het tweede jaar waar ik graag kom. Co-teachen maakte mij in het begin wat onzeker, omdat ik heel gestructureerd ben en bang was mijn werkwijze te moeten loslaten. Intussen zie ik vooral de efficiëntiewinst: zo let je er met 2 beter op dat je al je leerplandoelstellingen haalt. Of samen een spreekoefening evalueren: veel makkelijker! Een van de twee doet zelfs de kindcontacten ‘tijdens de uren’.”

Sofie: “Sommige leerlingen moeten in het begin wennen aan de grootte van de groep en de heel andere groepsdynamiek, maar ze durven veel gemakkelijker dingen vragen aan een van beide leraren en voelen dat daar ook meer tijd voor is. Ik merk zelf het verschil in 2BVJ, waar ik ook PAV geef. Daar ben ik zodanig bezig met gedrag, orde, de les … dat er geen ruimte meer is om dingen apart uit te leggen of met een leerling te babbelen. Ik ben ervan overtuigd dat sommige leerlingen al hadden afgehaakt mochten ze niet in een co-teaching klas hebben gezeten.”

Welke ultieme tip heb je voor leraren die willen starten met co-teaching?

Bea: “Zorg dat je directie achter je staat en je de gelegenheid en het vertrouwen geeft. Dat er iemand is die het traject bewaakt; dat hoeft niet de directeur te zijn. En dat je kan co-teachen met collega’s met wie je goed kan samenwerken.”

Sofie: “Probeer het niet vrijblijvend even uit. Want je botst sowieso op een aantal dingen en dan heb je ‘t meteen gehad. Je vertrekt beter vanuit het idee: there’s no way back. En ga zeker vooraf eens kijken hoe ze ’t in andere scholen doen.”

Lisa: “Accepteer dat het eerste jaar een experimenteer-jaar is en dat je fouten zal maken waaruit jij en de collega’s na jou kunnen leren. En stel je teams op tijd samen, zodat je je goed kan voorbereiden, afspraken kan maken enz.”

Facebook live logo's

Online debat

Tijdens een live debat beantwoordden Lisa en Sofie vragen van leraren die willen starten met co-teaching, of die het al doen en struikelblokken ervaren. Herbekijk hieronder of lees de commentaren op Facebook.

Co-Teachen

*Intussen breidde het co-teachingproject in COOVI verder uit. Leraar techniek Thomas Vos en leraar M.O. Thomas Riet vervoegden het trio. Het 5-koppige team geeft in afwisselende duo’s PAV, M.O., P.O., Frans en Techniek geïntegreerd in de FLEX-klas (1B). Ook in het 2e en 3e jaar doen COOVI-leraren nu al aan co-teaching.

Lisa Verhelst is via haar initiatief Dagelijks Leren ook zelfstandig aan de slag om teams te ondersteunen die met co-teaching willen starten.

Nele Beerens

Voeg dit artikel toe aan je bewaarde artikels

Log in om te bewaren


A

Anoniem

19 april 2017

Wanderlust. Dit schooljaar zijn wij eveneens gestart met een gelijkaardig experiment.
In onze afdeling Audiovisuele Vorming, derde graad, 5 en 6 AVV, op de Kunsthumaniora te Antwerpen werken wij tijdens de uren kunstvakken vakoverschrijdend. Video, fotografie, beeldende vorming en multimedia zitten verwerkt in één pakket dat bestaat uit 12 lesuren. Dankzij de flexibele organisatie van onze directie en schoolteam konden wij dit schooljaar starten met co-teaching.
Wij vertrekken vanuit één thema en elk kunstvak zoekt vakoverschrijdende elementen. Soms staan wij met twee in de klas, af en toe met drie en soms alleen.
Het voordeel is dat het rustiger werken is en dat elke leraar zijn kwaliteit in de verf kan zetten.
Tot nu toe verloopt alles naar wens en met regelmatige feedback van collega's en leerlingen trachten wij zo snel mogelijk bij te sturen.
Het vraagt extra organisatie, wij leren uit onze fouten en het geeft een goed gevoel.

Groet uit AVV,
Dany Lobe

Reageren
S

Sophie

23 april 2017

Beste Lisa, Sofie en Bea

Ik zit momenteel in m'n laatste jaar Secundair Onderwijs met als onderwijsvakken Nederlands en Engels. Als onderwerp voor mijn bachelorproef heb ik gekozen voor co-teaching. Ik bespreek ook wat de voordelen en valkuilen zijn voor de co-teachende leerkracht(en).
Ik vind het dus fantastisch dat ik vragen kan stellen aan leerkrachten die dan ook momenteel aan co-teaching doen. Hieronder enkele vragen:
- Jullie hebben het al aangekaard, maar zijn er nog extra voor- en nadelen die de leerlingen en jullie (als co-teachende leerkrachten) ervaren?
- Welke modellen van co-teaching hanteren jullie (het vaakst)? (vb. Sequentieel lesgeven, parallel lesgeven, team teaching...) Van wat hangt dit af?
- In welke studierichting zou co-teaching het efficiëntst zijn? Denken jullie dat het in alle richtingen gedaan moet worden of enkel in de klassen die nood hebben aan extra begeleiding?
- Denken jullie dat co-teaching haalbaar is in iedere school, in iedere les, bij iedere klas?

Alvast bedankt voor het beantwoorden van m'n vragen.
Onderaan heb ik een link geplaatst met de enquête die ik gemaakt heb voor mijn bachelorproef.
Alle (toekomstige) leerkrachten secundair moeten zeker niet aarzelen om deze in te vullen. Dit neemt letterlijk slechts een paar minuten in.

Vriendelijke groeten
Sophie

Link enquête: https://goo.gl/forms/LuGIhEZYeEPvINnD3

Reageren
L

Lieselot Coupé

27 april 2017

Beste Sofie, Lisa en Bea,

Mijn collega en ik doen ook aan co-teaching in 1B, maar dan voor het vak godsdienst. We keken dan ook met veel interesse naar het interview.

Op onze school worden we zeker, net als jullie, aangemoedigd en ondersteund om het lesgeven in de beste omstandigheden te laten verlopen. Toch waren we aangenaam verrast dat jullie een subsidie-aanvraag hadden kunnen doen om het lokaal te optimaliseren. We vragen ons af waar we hierover meer info kunnen krijgen.

Is het mogelijk om dit even te laten weten?

Nog heel veel succes met het co-teachen! Blijkbaar hebben jullie er even veel plezier en deugd van als wij!

Reageren
R

Ria Juwet

27 april 2017

Beste Lieselot
Ik beantwoord met plezier je vraag i.v.m. de subsidies. Lisa, Sofie en Bea zijn onze co-teachers, die hebben werk genoeg! Als pedagogisch coördinator schreef ik de subsidieaanvraag, vandaar...
De subsidie-aanvraag werd een paar maanden geleden ingediend bij de Koning-Boudewijnstichting, die op regelmatige basis projecten lanceert, die met onderwijs te maken hebben. Deze keer werd er ook de opstart van een nieuwe site www.veranderwijs.nu aan gekoppeld.
Er zijn nog andere instanties die onderwijsprojecten subsidiëren,
bv. http://www.vgc.be/ondersteuning/subsidies/subsidies-onderwijs - https://www.vlaanderen.be/subsidies-voor-de-bouw-en-renovatie-van-scholen
Hopelijk heb ik je vraag op die manier beantwoord.
Wij wensen jullie ook heel veel succes met het co-teachen.
Met vriendelijke groeten
Ria Juwet

Reageren
P

Philip Janssens

17 oktober 2017

Ik ben met een collega gestart.
We staan samen drie voormiddagen in de klas.
Het gaat heel goed, maar we zoeken een evaluatieinstrument om onze werking te optimaliseren.
Iemand tips ?

Reageren

Laat een reactie achter