Kleuterjuf Kris is hoogsensitief

© Kevin Faingnaert

“Ik was altijd wel anders dan de rest. Als kleuter moest mijn broer mij bijna dagelijks krijsend de klas in slepen. Ik vond moeilijk aansluiting bij andere kinderen, was angstig en werd laat zindelijk. Mijn kleuterjuf toonde geen begrip. Ik zal nooit vergeten hoe ze mij over de speelplaats trok toen ik in mijn broek had geplast. ‘Ze heeft het weer eens niet kunnen ophouden’, riep ze. De totale vernedering.”

Hoogsensitieve kleuter en juf

“Pas vorig jaar viel de diagnose. Een van mijn kleuters wreef voortdurend in zijn ogen omdat hij last had van kunstlicht. En hij kende zijn eigen grenzen slecht. Ik herkende me in hem en wilde voor hem zorgen in mijn klas. Ik raadpleegde een expert voor wat tips. Zij zei: ‘Als je jezelf nu eens ziet als een extra kleuter in je klas. Wat heb jij dan nodig om je goed te voelen? Toen viel alles op zijn plaats. Niet alleen de kleuter was hoogsensitief. Ik ook.”

“Ik vind het wel een slechte term. Het klinkt alsof ik mezelf beter vind dan anderen. Dat is helemaal niet zo. Hoogsensitieve mensen krijgen gewoon alle prikkels harder binnen. Licht, drukte, geluid. Het hield me verschillende keren oververmoeid thuis. Nu ik weet waarom, kan ik mezelf beter beschermen.”

Altijd tussen de prikkels

“Als kleuterjuf zit ik voortdurend tussen de prikkels. Vooral de activiteiten buiten de klas: de speeltijd, het middageten, het ophalen van kinderen vermoeien me echt. Als een kleuter dan in mijn oor krijst, raak ik snel geïrriteerd. Maar ook emotioneel kan lesgeven zwaar zijn. Ik werk in Molenbeek. Veel van mijn kleuters vragen extra zorg. Ik trek me hun problemen erg aan, ik neem ze mee naar huis.”

“Toch doe ik dat werk al 34 jaar met veel plezier. Kleuters zijn rechttoe rechtaan. Ze stoppen niet weg hoe ze zich voelen en leggen geen druk op me. Bovendien heb ik in de klas de touwtjes strak in handen. Dat ik de regels zelf kan opstellen en mijn lesdag kan plannen, geeft me rust. De kleuters kennen me intussen goed: ze weten wat ze in de klas wel en niet kunnen doen.”

Kaarsje blazen brengt rust

“Na een drukke activiteit – zoals de speeltijd – las ik een korte time-out in. Dan gaat het licht uit en gaan we in het donker rond een kaars zitten. De ene keer praten we over gevoelens, de andere keer doen we een concentratiespel: de kleuters blazen tegen de kaars zodat de vlam gaat dansen, zonder uit te doven. Het helpt: na 10 minuten zijn ze allemaal rustig en gefocust. Ik heb ook een time-outhoek in mijn klas. Met zachte kussens, boekjes en massagespulletjes. Via mijn klasblog zamel ik oude koptelefoons in, zodat de kinderen zelf de stilte kunnen opzoeken. En het onthaalmoment in de klas begint bij mij een kwartier vroeger. Kleuters hebben meer tijd om de klas binnen te stappen. Dat maakt de start van de dag rustiger.”

“Mijn hoogsensitiviteit maakt me ook sterker als leraar. Ik voel heel goed aan hoe een kind in zijn vel zit. De seconde dat het de drempel overstapt, zie ik al: daar is vanochtend iets gebeurd, of die kleuter moet ik vandaag extra in de gaten houden. Mijn oudercontacten zijn ook intenser. Ze duren soms anderhalf uur. Die gesprekken gaan veel dieper dan hoe het kind het in de klas doet. Ik heb vaak meegemaakt dat een moeder me haar persoonlijke problemen toevertrouwde en begon te huilen. Ik vind het fijn dat ouders voelen dat ze bij me terechtkunnen. Hoe beter ik de thuissituatie ken, hoe beter ik de kinderen in de klas kan begeleiden.”

© Kevin Faingnaert

Opladen voor de volgende dag

“Na school doseer ik mijn activiteiten. Ik werk ‘s morgens het best, sta extra vroeg op en maak dan mijn schoolwerk. Na school doe ik zo weinig mogelijk. Geen tv, geen radio, rolluiken naar beneden. Rust. Alleen zo kan ik me opladen voor de volgende dag. Ik heb wel hobby’s, maar die hangen niet vast aan vaste tijdstippen: ik doe aan yoga, ben vrijwilliger in de bibliotheek en schrijf blogs. Als ik het aankan.”

“De vele voorschoolse, naschoolse en weekendactiviteiten zijn lastig. Na klasuitstappen of schoolfeesten kampte ik standaard met helse hoofdpijn en deed mijn vel bij elke beweging pijn. Maar ik wil mijn werk ook voor de volle 100 procent doen. Niet de indruk geven dat ik minder betrokken ben bij de school dan mijn gedreven collega’s. Daar worstel ik mee. Ik stap niet op elke collega af om te vertellen dat ik hoogsensitief ben. Zoiets gooi je niet zomaar op tafel.”

Kwetsbaar opstellen voor collega’s

“Ik leer intussen wel beter mijn grenzen te stellen. Alleen door veel bewuster met mijn lichaam om te gaan, ben ik volledig pijnvrij en werden pijnstillers uitzonderingen. Voor de laatste quizavond heb ik me – na lang twijfelen – toch maar verontschuldigd bij de organisator. Ik legde haar uit dat het me te veel zou worden. ‘Geen probleem’, zei ze. ‘Ik vind het fijn dat je het me komt zeggen.’ Ze toonde veel begrip. Dat luchtte me op: als ik duidelijk communiceer, begrijpen collega’s dat.

“Eigenlijk vind ik het mijn taak om me kwetsbaar op te stellen zodat jonge collega’s zien dat dat mag. Ik zie veel jongere collega’s zichzelf voorbijlopen. Ze zijn enthousiast en willen zich bewijzen. Ik werk al 20 jaar op deze school. De meeste leraren hadden mijn kinderen kunnen zijn. Als ík het al niet durf om mijn grenzen aan te geven, wie dan wel? Ik begrijp heel goed dat het moeilijk is om je grenzen te bewaken als jonge leraar, zeker als je nog geen vaste benoeming hebt. Er ligt altijd werk te wachten en het kan altijd beter. Maar het belangrijkste is dat de kleuters een warm gevoel overhouden aan hun schooltijd. En dat kan je ze alleen geven als je zelf ook goed in je vel zit en als je de energie hebt om vol te houden.”