Van 1B naar A-stroom? Deze leerlingen proberen de overstap

Joyce Houtmeyers, leraar wiskunde: “Die klas richt zich in eerste instantie op sterke 1B- en ex-OKAN-leerlingen die in 3 secundair de dubbele finaliteit mogen ambiëren. Via de klassieke 2B-opties geraken ze daar alleen na een toelatingsklassenraad. De opstroomklas is dus hun meest kansrijke spoorwissel. Ook 1A-leerlingen die geclausuleerd zijn voor 2A, kunnen er terechtkomen. Ze krijgen wat tijd om te groeien in een kleinere klas.

Joyce: “15 stoelen telt onze opstroomklas. Die waren al in het eerste jaar snel bezet. Eigen leerlingen kregen eerst de kans, daarna vulden leerlingen uit andere scholen aan. De eerste groep confronteerde ons meteen met de realiteit. Lang niet iedereen hoorde thuis in de opstroomklas. Niet simpel om leerlingen in te schatten. En het gebeurt zelden dat we ons afvragen: ‘Hoe kon die leerling advies 1B krijgen? Dat is zo duidelijk iemand voor de A-stroom.’ Leraren uit het basisonderwijs oriënteren meestal goed. Ze laten echt niet veel steken vallen.”

Liza: “Een toegangsklassenraad mogen we niet inrichten. Leerlingen weigeren – zolang we niet aan 15 zitten – ook niet. Daarom stelden we een profielschets op, samen met de pedagogische begeleidingsdienst en een andere school van het Stedelijk Onderwijs die hetzelfde schakeltraject inricht. Welke basiskennis verwachten we voor Frans, Nederlands en wiskunde in de opstroomklas? Welke werkijver en leerattitude?”

Joyce: “Die schets helpt onze collega’s uit 1B om leerlingen te porren: ‘Denk eens na over deze optie.’ Net als de opstaptoetsen die we voor Nederlands, Frans en wiskunde opstelden. Die sluiten de toegangspoort niet, maar scheppen wel klare verwachtingen.”

Liza: “Ook hun Nederlands moet al een stevige basis hebben. Een ex-OKAN-leerling spreekt nog vrij wankel Nederlands. Gelukkig net goed genoeg om de opdrachten te snappen. Maar ze is pienter en heeft een waanzinnige leerattitude. We geloven in haar. In onze kleinere klas kunnen we differentiëren om de tempoverschillen op te vangen en leerlingen in eerste instantie een extra tutorial aanbieden. Dat gaat van een schoolwoordenlijst tot een instructievideo die je mag terugspoelen.”  

Liza: “Onze klas klinkt als muziek in de oren van veel ouders. Sommigen snappen dat de dubbele finaliteit het logische streefdoel is. Maar anderen zien een traject dat start bij ons en eindigt in een job als advocaat of arts. We leggen tijdens het intakegesprek uit dat zo’n parcours niet zo realistisch is. En dat het ontzettend mooi kan zijn dat een leerling liever voor de B-stroom kiest om uit te groeien tot een goede stielman. ‘Da’s helemaal waar,’ knikken die ouders, ‘maar niet voor mijn kind’.”

Joyce: “Iedereen verdient nieuwe kansen, maar valse hoop brengt niemand verder. We spreken met ouders en leerlingen, motiveren ze. Maar we anticiperen ook op het eindrapport als cijfers en inzet tijdens het jaar onvoldoende zijn. Niet slagen kan aanvoelen als de zoveelste mislukking. Die klap willen we voorkomen, door samen te zoeken in welke richting hun talent wél tot zijn recht komt. En toch rollen er ook tranen.”

Joyce: “Collega’s uit het derde jaar trekken soms aan onze mouw: ‘Streng genoeg delibereren.’ Want voor wie een A-attest behaalt, open je het poortje naar zowel de dubbele finaliteit als de doorstroom. Daarom namen we onze werking onder de loep. Een effectmeting wees uit dat ons niveau goed zit. We halen de doelen voor de basisvorming van de A-stroom.”

Liza: “De profielschets, de opstaptoetsen en de effectmeting hebben resultaat. Het is leuk lesgeven in ons klasje dit schooljaar. We kunnen focussen op de leerstof. De wil om te leren druipt bijna van de muren. Alleen tijdens het laatste lesuur of vrijdagmiddag wat minder, het blijven tieners.”

Joyce: “De voorbije 3 jaar passeerden 45 leerlingen. Sommigen schoven door naar onze andere campus, anderen verhuisden naar andere scholen en netten. Een helder beeld van waar onze leerlingen terechtkomen, hebben we nog niet. Maar misschien heeft een eerste effectmeting pas echt zin over 2 jaar, als de eerste lichting in het zesde secundair afstudeert? Onze school wil die data graag analyseren. Weten hoeveel en welke leerlingen in de dubbele finaliteit eindigen, zal onze aanpak versterken.”

Liza: “Telkens als een leerling op het juiste spoor zit, bewijst deze aanpak haar waarde. Maar ook achter de beslissing ‘3 arbeidsmarkt’ kan een succesverhaal zitten. Als de leerlingen gegroeid zijn, als hun leerhouding een pak beter zit. Ze beseffen dan dat ze iets met hun leven moeten doen en stropen in 3 Mechanica of Restaurant-Keuken de mouwen meteen op.”