Zo doen zij het
“Leerlingen starten na zomerschool sterker in september”
In de basisschool organiseerde directeur Peter 3 jaar op rij een zomerschool. Leraar Ioné gaf er les, en zag het effect. Nadat hij de fakkel aan haar doorgaf en zelf naar het secundair trok, lanceerde hij ook daar de succesformule. “We spijkeren kwetsbare leerlingen bij voor taal en wiskunde. Maar werken ook aan een sterke band, want daar teer je maanden op.”
© Kevin Faingnaert
Een zomerschool organiseren in tijden van lerarentekort. Heeft die extra inspanning een meerwaarde?
Peter Van Hove, directeur GO! Atheneum Denderleeuw: “Dat zagen we in de basisschool toch elk jaar in september. Een groep kwetsbare leerlingen heeft er echt baat bij als je hen vóór het nieuwe schooljaar op weg zet. 12 leerlingen per zomerklas krijgen er les van een leraar, een student uit de lerarenopleiding en een vrijwilliger. Ze krijgen dus veel meer aandacht en begeleiding dan tijdens het schooljaar.”
Ioné Marmitte, directeur GO! Basisschool Atheneum Denderleeuw: “Bij de starttoets wiskunde in september merkte ik als leraar in de derde graad elk jaar dat de leerlingen van de zomerschool beter scoren dan de middenmoot die geen zomercursus had gevolgd. Alleen de sterkste leerlingen presteren even goed. Een leerling uit het zesde leerjaar maakte in augustus oefeningen ‘cijferen’ van het vierde leerjaar. Daar had hij in juni nog moeite mee. Toen hij het systeem volledig snapte, rekende hij het jaar erop zelfs met miljoenen.”
Peter: “Dankzij de financiële prikkels voor zomerscholen sinds corona, kan ik leraren goed verlonen. Toch vraagt het heel wat goodwill. Daarom schakelen we de meeste leraren maar voor 1 van de 2 weken zomerschool in. De zomerschool heeft ook het meeste effect op je leerlingen als je ze in augustus inricht, dat is althans mijn ervaring. Maar we stoppen op tijd, want tegen het einde van die maand zitten leraren al met hun hoofd bij het nieuwe schooljaar.”
Hoe motiveer je leraren om in de vakantie les te komen geven?
Peter: “Naast de leerwinst bij de leerlingen, die we via hun doelenrapport kunnen aantonen, is de zomerschool ook een ideale kennismaking. Want we koppelen leerlingen maximaal aan hun leraar van het volgende schooljaar. In augustus krijgt de leraar in een rustige setting zicht op de beginsituatie en de persoonlijkheid van de leerlingen. De band is ook intenser omdat ze in de namiddag samen uitstapjes doen. Op die goede ervaringen bouw je nog maanden verder.”
Ioné: “Als leraar begeleidde ik meestal leerlingen uit mijn eigen klassen. Wat een verschil om hen in de zomer, in de zon en zonder druk, les te geven! Zo zou dat het hele schooljaar moeten zijn. De leerlingen zijn opvallend enthousiaster, de oefeningen zijn op hen toegespitst en ze doen een heleboel succeservaringen op. Tijdens het schooljaar gaat alles sneller vooruit en kunnen ze de grote hoeveelheid leerstof soms moeilijk aan. Door de zomerschool voelen kinderen zich sterker: ‘ik kan dit, ik weet het weer.’ Ze gedragen zich daarna ook beter in de klas. De frustratie is weg.”
Na de zomerschool voelen kinderen zich sterker: ‘ik kan dit, ik weet het weer’
Ioné Marmitte
directeur GO! Basisschool Atheneum Denderleeuw
Peter: “Studenten van de lerarenopleiding solliciteren na de zomerschool wel eens bij ons. Ze zien dat Denderleeuw meer is dan de armste gemeente van Vlaanderen. Dat we vooruit willen met onze leerlingen, dat er een positieve vibe hangt. Een student die problemen had met klasmanagement, overwon die tijdens de zomerschool. Zijn klasje was pittig, maar in die kleine groep kon hij zijn aanpak scherp stellen.”
“De vrijwilligers zijn vaak al aan de school verbonden voor opvang of middagtoezichten. Zij mogen met een heel klein groepje aan het werk, en verdienen zo nog een centje bij in de vakantie.”
De eerste zomerscholen tijdens corona misten soms doelgerichtheid, stelden onderzoekers van Thomas More vast.
Peter: “We waken er zeker over dat het geen veredeld zomerkamp wordt. ‘s Morgens werken we de leerlingen voor Nederlands en wiskunde bij. Andere vakken komen in de namiddag aan bod, als de leerlingen een uitstap maken naar een natuurgebied of sporten, bijvoorbeeld. Anderstalige kinderen blijven dan hun Nederlands oefenen.”
Ioné: “Lang vóór 1 juli legt de klastitularis in de doelenrapporten vast welke doelen de leerlingen niet behalen. Dat is veel preciezer dan ‘getallenkennis: 6 op 10’. Elk afzonderlijk doel staat in het rapport, bijvoorbeeld: ‘ik kan optellen tot 20 met brug’. Duidt de leraar ‘ja’ aan, dan krijgt de leerling 1 punt, ‘nee’ is 0, ‘goed op weg’ een half punt. Met al die punten samen berekenen we een percentage.”
“Na de zomerschool evalueren we hoeveel nee’s een ja zijn geworden, hoeveel doelen bereikt zijn per leerling. Zo meten we het verschil tussen de beginsituatie en de verbeterde situatie na de zomerschool. De zomerschool ligt voor ons, dus in het verlengde van onze dagelijkse werking op vlak van evaluatie.”
Nederlands en wiskunde, is dat vooral de inzet van de zomerschool?
Peter: “Naast pure taalklasjes bereiden we andere groepjes op het volgende schooljaar voor. Kinderen die wat wantrouwiger zijn en zich moeilijker kunnen hechten aan een leraar, geven we dan extra aandacht. En een problematische thuissituatie kan ook een reden zijn om leerlingen uit te nodigen. Zij genieten van de zomerschool, want we voorzien ook een tienuurtje, een vieruurtje, drankjes en boterhammen als ze geen eten meebrengen. In die veilige haven komen ze tot rust.”
© Kevin Faingnaert
Ioné: “Onze leerlingen hebben vaak geen rustige plek om huiswerk te maken. Ze hebben nog enkele broers en zussen thuis. Ouders kunnen hun huiswerk niet altijd opvolgen, de leerlingen scoren op school vaak minder goed. In de zomer kunnen we hun niveau voor lezen nog even opvijzelen, en dit jaar zal er een taalklasje zijn voor anderstalige kinderen. In de namiddag trainen ze sociale vaardigheden tijdens de (sport)activiteiten.”
“Nieuwe leerlingen die het advies ‘zittenblijven’ meekregen van hun vorige school, nodigen we ook uit op de zomerschool. Op basis van hun rapportdoelen gaan we aan de slag, en dan nemen we sommige tóch mee naar het volgende jaar, met remediëring.”
Krijg je leerlingen makkelijk naar de zomerschool?
Peter: “Deelnemen is vrijwillig, maar we werken zeer aanklampend: al vóór de paasvakantie geven we het signaal dat sommige leerlingen beter zomerschool volgen. Tijdens de 2 laatste oudercontacten spreken we ouders erover aan. Begin juli krijgen ze een brief in de bus en een sms dat hun kind verwacht wordt op de zomerschool. Een week vóór de start sturen we die brief en sms opnieuw. Zijn de kinderen er niet op de eerste dag, dan bellen we hun ouders op en gaan we desnoods thuis langs. De meeste leerlingen zijn er, behalve wie een maand lang op reis is, bijvoorbeeld.”
“Ouders reageren meestal positief: hun kinderen worden beter voorbereid en ze moeten geen oppas voorzien. Bij de kinderen zelf klinkt de zomerschool soms minder als muziek in de oren, maar de activiteiten in de namiddag trekken hen meestal wel over de streep. Wandelen, sporten, culturele uitstappen, springkastelen. De sfeer zit er dan wel in en de intensieve aandacht die ze krijgen in de voormiddag slaat aan. Maar ouders kunnen niet zelf beslissen dat hun kind naar de zomerschool komt. Het is geen gratis opvang.”
Je bent nu directeur in het secundair onderwijs. Daar lanceerde je ook een zomerschool?
Peter: “Ja, we vinden het belangrijk om ook hier kwetsbare leerlingen bij te werken op vlak van taal en wiskunde. Ook leraren die deze vakken niet geven, kunnen meehelpen. En net zoals in het basisonderwijs, wordt de leraar ondersteund door een student van de lerarenopleiding en een vrijwilliger.”
“We focussen in een eerste fase vooral in op de overgang van het zesde leerjaar naar het eerste middelbaar en van het tweede naar het derde middelbaar, omdat die voor sommige leerlingen een pijnpunt zijn. Dan verhuizen ze naar een andere, grotere campus. Daarom krijgt die eerste graad de prioriteit.”
“Net als in het lager onderwijs, detecteren we welke doelen de leerlingen niet behaald hebben tijdens het schooljaar. We gebruiken lesmateriaal dat aan hun noden beantwoordt.”
We vertrekken van de rapportdoelen die leerlingen niet haalden
Ioné Marmitte
directeur GO! Basisschool Atheneum Denderleeuw
Heb je tips voor scholen die voor de eerste keer een zomerschool organiseren?
Peter: “Begin klein. We hebben in de basisschool rond de 130 leerlingen in augustus, maar die klus klaar je niet op een jaar. Probeer het eerst met 1 of 2 klassen, dan zie je de impact. In onze basisschool verspreidden onze zomerse leraren het enthousiasme bij hun collega’s. Dat olievlek-effect is heel dankbaar. Eens ze er het nut van inzien, engageren ze zich sneller en kan je het jaar erop meer klassen inrichten.”
“Benut het zomeraanbod in je buurt en besteed sommige namiddagactiviteiten uit. De financiering is behoorlijk hoog, je krijgt als school €45 per leerling per dag. Er bestaan tal van vzw’s waar je mee kan samenwerken, van djembé tot beatbox, of allerlei sportactiviteiten. En een mooie afsluiter met alle medewerkers en een kleine attentie achteraf wordt ook enorm geapprecieerd.”
Ioné: “Hou de leerwinst van je leerlingen voor ogen. Visualiseer die vooruitgang indien mogelijk via doelenrapporten. Maar merk ook op hoeveel vlotter je start in september, hoeveel groter de vertrouwensband is. Samen met die leerlingen maak je enorme sprongen.”
- In deze inspiratiegids van de Thomas More-hogeschool lees je hoe je de zomerschool kan invullen.
- Deze 3 zomerleraren delen tips.
- GO! Atheneum Antwerpen organiseerde al 17 keer een zomerschool.
Log in om te bewaren
Laat een reactie achter